Durante décadas o nome de Georges Méliès apareceu como o do primeiro director dun filme de ficción. É certo que os irmáns Lumière patentaron en febreiro de 1895 o cinematógrafo e que o 22 de marzo proxectaron en París a primeira película da historia: A sortie deas ouvriers deas usines Lumière à Lyon Monplaisir.

Pero os Lumière tiñan unha visión científica, non artística nin comercial, do seu invento, e nun ano outros creadores adiantáronlles, empezando a explorar a capacidade do cinema de contar historias. Así foi como Méliès entrou nas enciclopedias como o do realizador pioneiro na ficción. E con todo, a visionaria que entendeu as inmensas posibilidades do cinema foi Alice Guy, aínda que o seu nome foi inxustamente esquecido só por unha razón: ser muller.

Foi a primeira persoa na historia do cinema en dirixir unha película narrativa de ficción

Máis de 1000 películas

Alice Guy non só foi unha das pioneiras do cinema, senón que foi a primeira en introducir certos aspectos técnicos que evolucionaron ata o que coñecemos actualmente. Nalgúns dos seus vídeos nos que xa implementou a cor e o son gravou a cantantes de entón interpretando as súas cancións en playback, como a antesala do que sería o videoclip moderno. Outra das súas producións, ‘A fool and his money’, destacou por ser a primeira película protagonizada por actores negros.

Humor e feminismo

Xa naquela época, Alice Guy conseguiu filmar unha película con temática feminista utilizando o humor como vaselina. En ‘Lles Résultats du féminisme’ (‘As consecuencias do feminismo’) de 1906, Alice exponse que pasaría se as mulleres comportásense como os homes e adaptasen o seu papel dominante mentres eles encargásense das tarefas domésticas e os fillos. E así o mostra na película: os roles dos personaxes invístense en forma de parodia divertida e sarcástica que mostra o absurdo da desigualdade de xénero

A Pioinera. Be Natural: The Untold Story of Alice Guy-Blaché, disponible en Filmin

Por que ninguén oíu falar da primeira directora da historia do cinema? Narrada pola cineasta Jodie Foster, esta é a historia xamais contada sobre Alice Guy- Blaché, a primeira muller cineasta que foi desterrada dos libros de historia a pesar de ser pioneira en trasladar a ficción ao cinema.

Como é posible que Alice Guy- Blaché, guionista, directora e produtora de centos de películas na época dos pioneiros do cinema; muller que inspirou a primeira historia narrativa en 1896; creadora de máis de 150 películas con son sincronizado durante os seus vinte anos de carreira, tanto en Francia e en Estados Unidos, lograse alcanzar a cima do éxito para logo caer no esquecemento dunha industria que ela mesma que axudou a crear?

A súa obra inclúe comedias, westerns ou mesmo dramas nos que discute temas controvertidos. “A pioneira”, combina investigación detectivesca e biopic para narrar por primeira vez a historia do cinema a través da vida e a carreira de Alice Guy, sen omitir ningún detalle.

Unha homenaxe estreada na sección Cannes Classics que conta cos testemuños dalgunhas das cineastas máis recoñecidas da actualidade, como Patty Jenkins (“ Wonder Woman”) ou Ava DuVernay (“ Selma”) así como doutros grandes directores como Martin Scorsese.

Moi recomendable examinar o material no seu canal de Vimeo

Como o cinema se esqueceu de Alice Guy, a muller que fixo (case) todo antes que ninguén

Foi a primeira persoa que fixo ficción en cinema. Foi a inventora do videoclip. Foi a realizadora da primeira película protagonizada por negros. E relegoulla por ser muller

Como todas as mulleres profesionais de finais do século XIX, Guy abriuse camiño como secretaria. O dono da compañía fotográfica Gaumont acolleuna como a súa discípula. O 22 de marzo de 1895, hoxe unha data histórica, ambos acudiron a un evento rodeado de misterio: a proxección dos traballadores saíndo da fábrica Lumière. A primeira película da Historia.

Mentres os Lumière batallaban con Thomas Edison por reclamar a patente sobre o invento, Alice Guy soubo ver o inmenso potencial do cinematógrafo. Á fin e ao cabo, esa primeira película limitábase a mostrar imaxes en movemento de traballadores saíndo da fábrica Lumière (o título non engañababa) , pero Guy * propúxose levar o cinema a outro nivel. Propúxose contar historias. Entre os experimentos técnicos que Alice Guy levou a cabo durante a súa carreira están as primeiras películas en cor ou as primeiras películas con son, o cal se traduciu nunha serie de vídeos que capturaban actuacións dos cantantes máis populares da época, interpretando as súas cancións en playback. Alice Guy foi, indirectamente, a inventora do videoclip musical. En 1899 rodou A crucifixión, unha superproducción sobre a morte de Cristo que contou con máis de 300 extras. A mastodóntica produtividade de Alice** (rodou máis de mil películas en 24 anos, e mesmo embarazada mantivo o seu ritmo de tres rodaxes á semana) permitiulle alternar diversos xéneros, desde as historias bélicas ata os romances, os dramas sociais (Making an American Citizen, unha película educativa sobre unha muller que decidía plantar cara aos abusos do seu marido) ou as adaptacións literarias (A Esmeralda, de 1905, é a primeira versión cinematográfica do amolado de Notre Dáme).

Unha das cimas da súa carreira foi A Fool and His Money. Trátase da primeira película protagonizada integramente por actores negros, estreada nun momento no que aínda existían actores brancos que se pintaban a cara para facer de negros. Para Guy esta película non foi ningunha subversión: levaba toda a vida viaxando (criouse en Francia, Chile, Suíza e Inglaterra) e coñecendo culturas, e nas súas historias as reparticións interraciales compartían situacións, cancións e bailes sen darse a menor importancia. Pero A Fool and His Money, unha comedia que retrataba a vida dunha familia negra de clase media, si é unha obra crucial e significativa. Hai unhas semanas, Moonlight converteuse na primeira película cunha repartición integramente afroamericano en gañar o Óscar. Tiveron que pasar cen anos, pero sen a contribución de Guy quizá a presenza dos negros no cinema atrasouse máis.

Imaxina que o nome de Georges Méliès borrouse da historia e que todas as súas fantásticas producións non fosen atribuídas a el. Que se deixou a pel no desenvolvemento do cinema durante os inicios da industria para acabar relegado a unha nota ao pé de páxina. Ben, obviamente, isto non lle ocorreu ao realizador de ‘Viaxe á Luna’, pero este é basicamente o resumo da dura historia de Alice Guy, a pioneira do cinema que o mundo esquecera por só unha razón: ser muller.

O 22 de marzo de 1895, os irmáns Lumière fixeron unha proxección da que sería a primeira película da historia: ‘A sortie deas ouvriers deas usines Lumière à Lyon Monplaisir’ (‘Os traballadores saíndo da fábrica Lumière’). Entre os asistentes a tan histórico evento atopábanse León Gaumont, un dos directivos de Lle Comptoir Général da Photographie e a súa nova secretaria de 21 anos, Alice Guy.

Guy quedou prendada da demostración do cinematógrafo pero non polos mesmos motivos que o seu xefe: mentres el tan só vía o potencial económico do aparello, Alice soubo que podería utilizalo para contar historias. Anos antes, fixera teatro de ficción e sabía como facelo, así que convenceu ao seu xefe para que lle deixase. Conseguiuno, pero cunha condición: que non lle impedise seguir realizando as súas funcións como secretaria. Así o conta o libro que rescatou a súa figura na industria do cinema, 'Vida de Alice Guy Blaché', de Alejandra Val Cubero.

Os irmáns Lumière tiñan unha visión científica e nas súas proxeccións plasmaban escenas cotiás da vida. Filmaron o humorístico ' L' arroseur arrosé' ('O regador regado') de 45 segundos en 1895, unha pequena escena con estrutura de sketch, pero Alice levou a ficción máis aló tras. Conseguiu o permiso do seu xefe para utilizar as cámaras e probou a rodar unha historia. Foi en abril de 1896, o mesmo ano en que o si recoñecido Georges Méliès inciara a súa carreira na cinematografía, cando Guy dirixiu ‘A Fée aux Choux’ (‘O fada dos repolos’). Esta versión do conto francés no que os nenos nacen en repolos e as nenas en rosas considérase a primeira película que contou unha historia que durou máis dun minuto e que, ademais, incluía montaxe e trucos visuais en imaxes en movemento.

VIDA Alice Guy Blache, de Alejandra Val Cubeiro

Alice Guy Blaché: Uhna visionaria esquecida do cine, de Alison McMahan