Herramientas de usuario

Herramientas del sitio


Action unknown: siteexport_addpage
concepcion_arenal

Anexos / Concepción Arenal

A memoria colectiva


Concepción Arenal defendeu a superioridade das mulleres e o dereito ao emprego, pero sería un pouco despois cando a súa evolución levouna á reivindicación dos dereitos políticos. Porque Concepción Arenal era unha intelectual, pero non aceptaba separar a vivencia de algo sen a reflexión, a maduración, a escritura e a acción. Intelectual, activista e muller… definitivamente non podía encaixar en ningunha estrutura, e menos naquela época.

Foi a única persoa á que, habendo gañado tres veces un premio convocado pola Real Academia das Ciencias Morais e políticas, nunca lla convidou a formar parte. Era estraña porque, ademais de ser muller, tiña esa dobre vertente de vocación filosófica e activismo reformista.

Como di a investigadora Anna Caballé, o seu motor sempre foi o pensamento e desexo de reforma, centrándose nos debates do seu tempo: o conflito entre Deus e a liberdade, as reivindicacións obreiras cada vez máis violentas, a mendicidade nas rúas, a falta dun Estado capaz de exercer un labor efectivo cos necesitados…

Outra das súas preocupacións era a influencia da opinión pública no devir dos acontecementos e as posibilidades de transformación. A incidencia da opinión publica… variou isto cando nos atopamos no que xa se denomina a cuarta onda do movemento feminista?



Reseña biográfica


Fonte: Hemeroteca La Vanguardia

Obcecada en reivindicar a capacidade intelectual da muller e o seu dereito para recibir a mesma educación que o home, fixo da súa vida sen pretendelo, unha loita sen tregua. A súa formación universitaria, á que accedeu ' travestida', converteuna nunha muller de principios. A agudeza psicolóxica dos seus ensaios, reflexo dunha sincera inquietude polos máis desfavorecidos valéronlle o cargo de Visitadora de Prisións de Mujeres Nada muller nunha época adversa, soubo enfrontarse con coraxe á sociedade do seu tempo.

‘En canto aos privilexios do sexo, renuncio soamente a eles, por notar que custan máis que valen’. Concepción Arenal, a primeira muller cun cargo relevante na administración española, alá pola segunda metade do XIX, sabía o que se dicía. A súa vida foi unha cruzada feminista. E a pesar de que, para as xeracións vindeiras, as súas formulacións fosen considerados máis femininos que feministas, dado que xamais cuestionou os roles sexuais establecidos, o seu papel en prol da emancipación da muller en España é incuestionable.

Celosa de preservar a súa intimidade, Concepción se empecinó en destruír pouco antes de morrer todo documento que achegase datos sobre a súa biografía, temendo que a súa vida privada embazase o valor da súa produción intelectual. Pero o valor da súa obra fai que iso sexa imposible. E vale a pena coñecer a súa vida para entender as dificultades e obstáculos constantes que tivo que salvar ata lograr as súas notables realizacións.

Sabemos que Concepción naceu en Ferrol. A súa nai, coa que compartía santoral, era descendente dunha familia nobre, irmá do conde de Vigo, mentres que o seu pai, firme defensor do liberalismo, sería encarcerado: enfrontouse contra a monarquía absolutista imposta por Fernando VII, o que lle levaría a prisión e condenaríalle a unha morte temperá. A pequena contaba só 8 anos por entón. Bebendo da ideoloxía paterna, Concepción crece convencida de que debe defender as súas conviccións persoais e loitar polos seus ideais, actuando en consecuencia.

Tras o falecemento do seu pai, a futura penalista é ingresada nun colexio relixioso, por desexo expreso da súa nai, no que lle ensinan a comportarse en sociedade. O programa de estudos non está á altura das inquietudes intelectuais da futura penalista. Porque Concepción tiña as ideas moi claras, era muller ‘pero non parva’ e, por encima de todo, desexaba cursar estudos superiores, pretensión inaudita nunha muller da época. A súa nai reprobaba a súa decisión, pero o destino xogou as súas cartas e, tras o falecemento da súa avoa, cando a futura penalista contaba exactamente 21 anos, fallou no seu favor, xa que a herdanza familiar recaeu sobre ela. Concepción toma a alternativa. Decidida a asistir á universidade, aínda cando o acceso ás aulas universitarias estaba vedado ás mulleres, non dubida en ‘ travestirse’: vestida de home, acode ás clases de Dereito Penal e Xurídico . A sorte estaba botada.

Naquel recinto coñece ao que será o seu esposo, Fernando García Carrasco. O 10 de abril de 1848 contraen matrimonio. Quince anos sepáranlles, pero a simbiose é perfecta. O seu cónxuxe é un home avanzado para a época e, contemplando á súa esposa como un igual, alenta as súas inquietudes feministas, animándolle a acudir xunto a el a faladoiros literarios, aínda cando para iso Concepción debese continuar vestindo roupa masculina.

O matrimonio ten tres fillos, dos que só dous sobreviven, Fernando, o primoxénito, permitiralle participar en concursos literarios ao ‘prestarlle a súa firma’, naquelas ocasións nas que unha muller achábase ‘fóra de xogo’.

A ‘carreira profesional’ de Concepción decantarase pola literatura: escribe poesía, teatro, zarzuela e novela, e as súas Fábulas en verso (1951) serán declaradas lectura obrigatoria en ensino primario. Catro anos despois, o matrimonio García Arenal empeza a colaborar no diario A Iberia pero cando Fernando gravemente enfermo non pode escribir os seus artigos, é ela quen as redacta. E ao morrer este, ela faise cargo dos mesmos sen asinalos, momento en que os honorarios se reducen á metade. En 1857 Concepción vese obrigada a deixar de asinar: a Lei de Imprenta impón a obrigación de asinar os artigos versados en política, filosofía e relixión. Mes e medio despois, a publicación anuncia o seu cesamento como redactora.

A este feito suceden outros tantos que contribúen a que Concepción tome conciencia da súa condición de inferioridade como muller. É entón cando se dispara a súa creatividade literaria, os seus múltiples ensaios nos que defende as súas crenzas morais e feministas. Por mor das que o 4 de abril de 1864, a pedimento da raíña Isabel II, o ministro de Gobernación, Florentino Rodríguez Vaamonde, noméaa Visitadora de Prisións de Mujeres . Concepción ten 44 anos.

Tres anos despois publica a súa primeira obra feminista, ‘A muller do porvir’, redactada en 1861. Nela, tenta rebater a inferioridade fisiolóxica da muller determinada polo doutor Gall e demostrar a superioridade moral da muller.

Tras a Revolución do 68, o goberno provisional presidido por Serrano noméaa Inspectora de Casas de Corrección de Mujeres, cargo que desempeña ata 1873.

En 1890, fincada en Vigo , recibe a noticia da defensa da súa candidatura para ocupar a vacante na Real Academia por parte da súa paisana Emilia Pardo Bazán. Dous anos despois, coa saúde deteriorada, a xa famosa penalista , con obras que adquiriron eco en toda Europa como A instrución do pobo ou Ensaio sobre o dereito de xentes, falece vítima dun catarro bronquial crónico, catro días despois de cumprir 73 anos.

‘Odia al delito y compadece al delincuente’. Esta máxima ocupó las paredes de las prisiones españolas durante décadas. Su autora: Concepción Arenal, la visitadora de prisiones.

Enlaces e referencias



Memoria
Premiada pola Real Academia de Ciencias
Morales e Políticas
no concurso de 1860.

Escrita pola señora

Dona Concepción Arenal de García Carrasco

A Beneficencia manda ao enfermo unha camilla
A Filantropía achégase a el
A Caridad dalle a man
(inédito)


Madrid
Imprenta do Colexio de Sordo-Mudos e Cegos
Rúa del Turco, núm. 11.

Á Excma. Sra. Condesa de Espoz e Mina.

A dedicatoria deste escrito feita por unha persoa que V. non coñece, non pode ter o valor dunha proba de afecto dada por un ser querido. Acéptea V. como unha bendición máis, como unha homenaxe respectuosa e sincera, deses que só a virtude merece, e recibe de

Concepción Arenal.

Portal de Concepción Arenal en Cervantes virtual

Excelente reseña bibliográfica e análise en filosofía.org: Concepción Arenal Ponte, 1820-1893

Texto completo de AA beneficencia, a filantropía e a caridade

Documental: "A muller do porvir", obra referente do feminismo español de Concepción Arenal que cumple 150 anos.

Texto completo deA muller do porvir

Texto completo de A educación da muller

concepcion_arenal.txt · Última modificación: 2024/02/22 19:22 por iagoglez