Diferencias

Muestra las diferencias entre dos versiones de la página.

--- empresarias_xubiladas [2019/12/10 18:56] – [María Lavandeira Maceiras] isabel
+++ empresarias_xubiladas [2024/02/22 19:31] (actual) – iagoglez
@@ Línea 1: / Línea 1: @@
-<fs large><fc #6495ed>**Antecedentes**  / Empresarias xubiladas</fc></fs>
+<fs large><color #6495ed>**Antecedentes**  / Empresarias xubiladas</color></fs>
 <blockquote>{{ :1_antecedentes:presentacionlibro_320x200_.jpg?200|}}Primeiras biografías recollidas no marco do “Proxecto de investigación e recuperación da memoria histórica sobre mulleres emprendedoras na provincia da Coruña” co que se lles quixo dar o debido recoñecemento en vida a estas empresarias na actualidade xubiladas.</blockquote>
@@ Línea 112: / Línea 112: @@
 {{ :1_antecedentes:3_consuelo-ramos-lopez.jpg?500 |}}
-Consuelo Ramos López nació, en el rigor del invierno, el 7 de enero de 1939 en Santa  Locaia de  Branzá, Arzúa. Creció en una familia numerosa y ya desde muy niña le tocó ayudar a su madre con la elaboración de quesos artesanos. Ella, la tercera de siete hermanos, es la mayor de las hijas y se vino obligada a trabajar por necesidad.
+Consuelo Ramos López naceu, no rigor do inverno, o 7 de xaneiro de 1939 en Santa Locaia de Branzá, Arzúa. Medrou nunha familia numerosa e xa dende moi nena tocoulle axudar á súa nai coa elaboración de queixos artesáns. Ela, a terceira de sete irmáns, é a maior das fillas e veuse obrigada a traballar por necesidade.
-Desde bien niña se desplazaba a las distintas ferias a vender el queso, además de ayudar en la elaboración y cuidado de ellos. Vivió en una época en la que los hombres iban a la escuela, para posteriormente acudir al servicio militar, mientras que a las mujeres les tocaba trabajar en las labores que giraban alrededor de la casa.
+Dende ben nena desprazábase ás distintas feiras a vender o queixo, ademais de axudar na elaboración e coidado deles. Viviu nunha época na que os homes ían á escola, para posteriormente acudir ao servizo militar, mentres que ás mulleres tocáballes traballar nos labores que xiraban arredor da casa.
-A los 18 años casó y se trasladó a  Turces. Aun no había cumplido los 24 años y ya tenía tres hijos cuya crianza fue quien de compatibilizar con el trabajo de la casa y seguir haciendo queso. Trabajó sin descanso para que sus hijos habían tenido la formación que ella no pudo tener.
+Aos 18 anos casou e trasladouse a Turces. Aínda non cumprira os 24 anos e xa tiña tres fillos cuxa crianza foi quen de compatibilizar co traballo da casa e seguir facendo queixo. Traballou sen descanso para que os seus fillos tiveran a formación que ela non puido ter.
-También nos deja claro que su marido, José Pereira Conde, siempre la ayudó y entre los dos sacaron adelante a los cuatro hijos: María, Purificación, Benigno y Xosé. Los quesos fueron su apuesta #decido para obtener los mayores beneficio de prosperar: “Teníamos pocos medios y yo le quitaba mucho más al queso que a la leche”.
+Tamén nos deixa claro que o seu marido, José Pereira Conde, sempre a axudou e entre os dous sacaron adiante aos catro fillos: María, Purificación, Benigno e Xosé. Os queixos foron a súa aposta decidida para obter os maiores beneficio de prosperar: “Tiñamos poucos medios e eu quitáballe moito máis ao queixo que ao leite”.
-Comenzó vendiendo los quesos en Santiago de Compostela, en un camión de ferias: “Viajábamos en la cima del camión”. Como toda la gente que nació en la posguerra y creció con el miedo en el cuerpo, aprendió a repartir beneficios para obtener colaboración: “Tenía que dejarles unos quesos para que me dejaran pasar”.
+Comezou vendendo os queixos en Santiago de Compostela, nun camión de feiras: “Viaxabamos na cima do camión”. Como toda a xente que naceu na posguerra e medrou co medo no corpo, aprendeu a repartir beneficios para obter colaboración: “Tiña que deixarlles uns queixos para que me deixasen pasar”.
-En la actualidad tiene cuatro nietos que llevan, como los hijos que siempre la ayudaron y como el resto de la familia, la pasión por el queso en la sangre.
+Na actualidade ten catro netos que levan, como os fillos que sempre a axudaron e como o resto da familia, a paixón polo queixo no sangue.
-En el relato de su historia convierte las dificultades en anécdotas como cuando nos inicios, por mor de la inexperiencia, cometieron el error de comprar una vaca en Santander que venía  tuberculosa. Al traer aquella enfermedad, contagió todo y posteriormente tuvieron que hacer una labor de saneamiento,  desinfectándoo de nuevo. Fue en el año 1985.
+No relato da súa historia converte as dificultades en anécdotas como cando nos inicios, por mor da inexperiencia, cometeron o erro de mercar unha vaca en Santander que viña tuberculosa. Ao traer aquela enfermidade, contaxiou todo e posteriormente tiveron que facer un labor de saneamento, desinfectándoo de novo. Foi no ano 1985.
-Hicieron el saneamiento completo. Tuvieron que limpiar, quemar y  desinfectar todo para comenzar con el proceso de nuevo comprando vacas inglesas y alemanas. Acudían en grupo a buscarlas, y de esa manera les resultaba más económico. Las vacas que habían comprado estaban todas preñadas.
+Fixeron o saneamento completo. Tiveron que limpar, queimar e desinfectar todo para comezar co proceso de novo mercando vacas inglesas e alemás. Acudían en grupo a buscalas, e desa maneira resultáballes máis económico. As vacas que mercaran estaban todas preñadas.
-De pasar de tener muy poca leche, pasaron a tener mucho, por lo que para aprovechar este excedente llegaron a hacer 58 kilos de queso diario con leche cruda.
+De pasar de ter moi pouco leite, pasaron a ter moito, polo que para aproveitar este excedente chegaron a facer 58 quilos de queixo diario con leite cru.
-Pero seguir prosperando exigía cambios. Eran conscientes de que había que modernizarse, mejorar el sistema y crear una  queixería.
+Pero seguir prosperando esixía cambios. Eran conscientes de que había que modernizarse, mellorar o sistema e crear unha queixería.
-Fue en 1980 cuando Consuelo Ramos y su esposo crean la marca  Arquesán, en  Murgás, Touro, en la provincia de A Coruña, con esa tradición que se transmite de generación en generación, manteniendo la filosofía artesanal que dio origen a tan exquisita producción que hoy disfruta de denominación de origen reconocida en todo el país y, incluso, fuera de nuestras fronteras.
+Foi en 1980 cando Consuelo Ramos e o seu esposo crean a marca Arquesán, en Murgás, Touro, na provincia da Coruña, con esa tradición que se transmite de xeración en xeración, mantendo a filosofía artesanal que deu orixe a tan exquisita produción que hoxe goza de denominación de orixe recoñecida en todo o país e, incluso, fóra das nosas fronteiras.
-No obstante, eran otros tiempos y la comercialización era muy dura. Desde su casa a la carretera tenía que caminar un kilómetro, “casi siempre por un sendero de barro”, hasta tomar el coche de línea que la llevaba a Santiago de Compostela. Muchas veces, el autobús dejaba la estas mujeres lejos de la plaza de Abastos, y tenían que subir la dura costa del  Castrón d’Oro, con la  rodela y la cesta en cabeza. Y recuerdan con nostalgia: "Aun cuando voy a la plaza, siempre miro la esquina en la que se ponía mi madre a vender los quesos, que alguna vez me llevaba con ella”, dice Benigno Pereira.
+No entanto, eran outros tempos e a comercialización era moi dura. Dende a súa casa á estrada tiña que camiñar un quilómetro, “case sempre por un sendeiro de barro”, ata tomar o coche de liña que a levaba a Santiago de Compostela. Moitas veces, o autobús deixaba a estas mulleres lonxe da praza de Abastos, e tiñan que subir a dura costa do Castrón d’Ouro, coa rodela e a cesta na cabeza. E recordan con nostalxia: "Aínda cando vou á praza, sempre miro a esquina na que se poñía miña nai a vender os queixos, que algunha vez me levaba con ela”, di Benigno Pereira.
-Pero el trabajo tuvo recompensa. La buena producción de leche hizo que habían tenido importantes ganancias, lo que les permitió comprar la primera cámara frigorífica en el año 1986.
+Pero o traballo tivo recompensa. A boa produción de leite fixo que tiveran importantes ganancias, o que lles permitiu mercar a primeira cámara frigorífica no ano 1986.
-Despacio fueron creciendo y montaron la primera  queixería que fue inaugurada por la Xunta de Galicia, por el conselleiro de Agricultura, en el año 1987. La leche iba directamente de la tetilla a la  queixería. Una  queixería en la que tiene mucho que ver el hijo, Nino, que sigue manteniendo la tradición y es en la actualidad uno de los propietarios del queso Bama.
+Paseniño foron medrando e montaron a primeira queixería que foi inaugurada pola Xunta de Galicia, polo conselleiro de Agricultura, no ano 1987. O leite ía directamente do teto á queixería. Unha queixería na que ten moito que ver o fillo, Nino, que segue mantendo a tradición e é na actualidade un dos propietarios do queixo Bama.
-Pero el trabajo estaba bendecido con algo fundamental: el instinto comercial. Ella quería a su queso de Arzúa, pero con el  inconformismo de quien busca la perfección, no se dejó de mejorar su receta hasta crear un queso excepcional. Confiesa tener cómo único secreto su amor a un trabajo en el que se inició cuando tan sólo contaba con 12 años de edad: “Te tiene que gustar lo que haces, además de tener la responsabilidad de hacerlo bien y no bajar nunca la guardia”.
+Pero o traballo estaba bendicido con algo fundamental: o instinto comercial. Ela quería ao seu queixo de Arzúa, pero co inconformismo de quen busca a perfección, non se deixou de mellorar a súa receita ata crear un queixo excepcional. Confesa ter como único segredo o seu amor a un traballo no que se iniciou cando tan só contaba con 12 anos de idade: “Tenche que gustar o que fas, ademais de ter a responsabilidade de facelo ben e non baixar nunca a garda”.
-Fueron quien de ir convirtiendo las dificultades en oportunidades, como el cambio de ganado que les permitió mejorar la producción para seguir invirtiendo y ensayando nuevos métodos con los que mejorar la producción: “En 20 años hubo que transformar muchas cosas para poder estar dentro de la Comunidad Económica Europea”.
+Foron quen de ir convertendo as dificultades en oportunidades, como o cambio de gando que lles permitiu mellorar a produción para seguir investindo e ensaiando novos métodos cos que mellorar a produción: “En 20 anos houbo que transformar moitas cousas para poder estar dentro da Comunidade Económica Europea”.
-Hoy en día los quesos, con su etiqueta, se distribuyen directamente en los camiones frigoríficos de  Bama.
+Hoxe en día os queixos, coa súa etiqueta, distribúense directamente nos camións frigoríficos de Bama.
-Pero no solo innovaron en la elaboración. En la Campo Despensa desarrollan una auténtica actividad didáctica en la que reciben excursiones de niños a los que les aprenden a hacer el queso, les ponen dibujos o realizan juegos. Cada niño hace su queso, a lo que luego les  píntan la etiqueta. Cada queso lleva su número, por lo que se les envía cuando está curado y hecho.
+Pero non só innovaron na elaboración. Na Agro Despensa desenvolven unha auténtica actividade didáctica na que reciben excursións de nenos aos que lles aprenden a facer o queixo, póñenlles debuxos ou realizan xogos. Cada neno fai o seu queixo, ao que logo lles píntan a etiqueta. Cada queixo leva o seu número, polo que se lles envía cando está curado e feito.
-Por esta Campo Despensa han pasado ya más de 5.000 niños. Pero no son las únicas excursiones que reciben, ya que también los visitan enfermos de Conxo, de la Escuela de Hostelería, etc.
+Por esta Agro Despensa teñen pasado xa máis de 5.000 nenos. Pero non son as únicas excursións que reciben, xa que tamén os visitan enfermos de Conxo, da Escola de Hostalería, etc.
-En la actualidad, la producción es tal que la obtenida entre Consuelo y su marido (marca  Arquesán), y su hijo (marca  Bama), constituye la mitad de la producción de todas las  queixerías que están inscritas en el Consejo Regulador. (2.500 litros diarios / 8 litros = más de 300 quesos de producción diaria).
+Na actualidade, a produción é tal que a obtida entre Consuelo e o seu marido (marca Arquesán), e o seu fillo (marca Bama), constitúe a metade da produción de todas as queixerías que están inscritas no Consello Regulador. (2.500 litros diarios / 8 litros = máis de 300 queixos de produción diaria).
-Su queso solo está a la venta en tiendas especializadas. Se distribuye por Barcelona, Palma de Mallorca, Suiza..., pero nunca en grandes superficies. Son un manjar selecto de la buena mesa bajo el sello de  Arquesán (de Campo Despensa).
+O seu queixo só está á venda en tendas especializadas. Distribúese por Barcelona, Palma de Mallorca, Suíza..., pero nunca en grandes superficies. Son un manxar selecto da boa mesa baixo o selo de Arquesán (de Agro Despensa).
-La marca  Bama, a través de un consorcio de queso tradicional de España, exporta aproximadamente para unos 25 países extranjeros, llegando incluso hasta El Japón.
-<blockquote>El queso es su vida: “Mientras pueda, seguiré haciendo quesos”.</blockquote>
+A marca Bama, a través dun consorcio de queixo tradicional de España, exporta aproximadamente para uns 25 países estranxeiros, chegando incluso ata O Xapón.
-Entre los reconocimientos obtenidos destaca su primer premio, queso hecho con leche cruda, dado por la Consellería de Sanidad a principios de los años 80. No obstante, lo que más ilusión le hizo fue el homenaje que le brindó el Ayuntamiento de Arzúa en el año 2005.
+**O queixo é a súa vida: “Mentres poida, seguirei facendo queixos”**.
+Entre os recoñecementos obtidos destaca o seu primeiro premio, queixo feito con leite crúa, dado pola Consellería de Sanidade a principios dos anos 80. No entanto, o que máis ilusión lle fixo foi a homenaxe que lle brindou o Concello de Arzúa no ano 2005.
 {{ :1_antecedentes:3_consuelo-ramos-lopez-2.jpg?700 |}}
 </WRAP>
+\\
+==== Juana Permuy Vilasuso ====
+<WRAP center round box 95%>
+{{ :1_antecedentes:4_juana-permuy-vilasuso.jpg?500 |}}
+Juana Permuy Vilasuso naceu o 3 de xullo de 1938. Dende moi nova dedicouse aos labores do campo e da casa, cosía calcetíns dende os oito anos e lavaba a roupa. A súa traxectoria profesional comezou, hai máis de corenta anos, cunha pequena taberna na que paraban os veciños e os traballadores da central do Eume.
+Foi á escola ata os 16 anos e, aos 20, xa estaba casada. A súa familia abriu unha taberna que ela atendeu compaxinando co nacemento dos seus dous fillos.
+A axuda na tasca era necesaria para a economía da familia. Naqueles tempos vivían regularmente, “pero todo o mundo quería mellorar”.
+Tan só levaba uns meses coa taberna cando, aos dous días de nacer a súa filla máis maior, ardeu todo. Aquela construción de madeira foi destruída nun incendio xunto coa mercadoría, moita dela sen pagar aínda. Ardeu todo. Só quedaron as facturas pendentes de pagar.
+Sen esperalo, Juana e o seu esposo, Antonio Calvo, víronse ante as cinzas do seu local. Quedaran sen nada e acababa de nacer a súa primeira filla.
+Pero a forza das persoas que loitan pola vida contra todo impedimento fainas quen de erguérense de entre as cinzas, e pouco despois o canteiro Ruibal, o mesmo que fixo as primeiras casas da Estoxa, axudado por Vence, comeza a levantar a casa de pedra, por encarga de Domingo de Peizás e o seu fillo, Antonio. Alí, Juana abre un negocio no que combina a tenda de ultramarinos co bar.
+Toda a mercadoría que tiña para vender ardera naquel fatídico incidente.
+Estivo dous anos pagando a mercadoría que ardera no incendio, paseniño, mentres facía o almacén e posteriormente a casa, a primeiros dos anos 60. Na taberna había perfumaría e mercería. De feito, a primeira televisión da zona puxérona eles e polas tardes xuntábase alí a xente.
+O bar foise facendo casa de comidas, mesturando a arte para a cociña de Juana coas troitas e os reos do Eume, facendo tamén cocido, requeixo, freixós... De aí, Juana pasa aos primeiros banquetes de voda, para o que conta coa inestimábel axuda de Maruja de Ruibal e da familia. Eran banquetes como festas de patrón, tal e como se reflectía en fotos dos anos 60, que quedaron como testemuño.
+Chegan os anos 70 e constrúese o primeiro comedor con capacidade para 150 persoas, o que favorece que aumente a fama e o prestixio, tanto en banquetes como en comidas á carta, e que esixe ampliar as instalacións cun novo salón de case 500 metros cadrados.
+Medraba a demanda e a xente desprazábase ata alí.
+Foi das primeiras mulleres da zona en sacar o carné de conducir.
+Juana conta dende o ano 1997 co apoio do seu xenro, Rogelio López Loureiro, encargado da xestión e proxección do negocio, quen actualmente pasou a tomar a testemuña da dirección do negocio.
+Prodúcense novas e sucesivas reformas das instalacións: aparcadoiro, beirarrúas, xardíns... Todo sempre dende os dous piares que constitúen o éxito do negocio: por unha banda, o desexo de facer un restaurante digno e fermoso e, por outro, o traballo diario de Juana, cun equipo humano que leva con ela máis de dúas décadas.
+Todos estes factores levarán a que se inaugure no ano 2001 o Hotel Fraga do Eume. No ano 2005 volve a ampliar a oferta para banquetes e eventos, poñendo outro salón, contando na actualidade cunha capacidade de 500 prazas.
+Das cinzas do seu comezo, Juana creou un restaurante, Casa Peizás, e o Hotel Fraga do Eume. Tres salóns, cafetería e un restaurante á carta (mencionado xa dende hai dous anos na Guía Michelín) conforman as instalacións deste marabilloso complexo.
+Hoxe en día segue activa: guionista de teatro, pandereteira nun grupo, viaxes... Participa na vida cultural e social da Capela. Goza participando en actos populares e culinarios, como por exemplo o día que fixo callos para 700 persoas.
+Dona Juana recibiu ao longo da súa traxectoria profesional a Medalla de Bronce de Galicia, no ano 2001, o Premio Nacional de Gastronomía de Radio Turismo e o Premio ao labor de toda unha vida (Concello de Lalín), entre outros.
+Recorda orgullosa como a xente que estivo alí volve. Aqueles nenos que no seu día celebraron a súa comuñón, volven pasados os anos a contratar a súa voda: “Despois de 20 anos aínda se seguían a lembrar do requeixo que comeran na súa comuñón“.
+{{ :1_antecedentes:4_juana-permuy-vilasuso-2.jpg?700 |}}
+</WRAP>
+\\
+==== Tasina Pisonero Ramos ====
+<WRAP center round box 95%>
+{{ :1_antecedentes:5-tasina-pisonero-ramos.jpg?500 |}}
+Coñecida como "Tasina", Anastasia Pisonero Ramos nace no ano 1929 en Villalón de Campos, Valladolid.
+Estudou en Vigo, onde chegou con nove anos. Alí estivo no colexio das Carmelitas ata os 16. Posteriormente, trasládase a Pontevedra. E alí, cursando unhas materias de Maxisterio, é onde coñece o seu marido.
+Casou con 21 anos, pero xa estaba exercendo de mestra en Tui.
+O seu marido, Viriato, procedía dunha familia modesta. El tiña un comercio de confección en Pontevedra cun tío seu, pero ao casar independízase e a parella decide poñer un comercio en Ordes.
+Eran coñecedores das feiras que había alí, pero tamén sabían que non había nada de comercio, e consideraron que sería unha boa idea establecer o negocio naquela comarca. Aquela idea empresarial causou revolución na zona. A forma de levar o negocio era innovadora e o escaparate era inmellorábel.
+Comezaron coa súa etapa de fabricantes a partir da compra dunha máquina e a contratación de dúas rapazas para que Tasina as dirixise. Propuxéranlle dar clases particulares, pero preferiu seguir os pasos do seu marido, e así naceu a combinación entre comercio e produción.
+Quería chegar a medrar o suficiente como para satisfacer toda a demanda que vían que ía xurdindo. Por aqueles tempos, 60 prendas parecéralles unha loucura.
+Foi o paso definitivo cara ao traballo automatizado. Tasina esixíase a ela mesma, e transmitíao á súa xente.
+Sempre foi unha persoa con moita iniciativa Co afán de atopar novas cousas non dubidaba en viaxar a sitios como París ou Alemaña para coñecer os avances do sector noutros países. Non tiña ningún inconveniente en ir ao estranxeiro a mercar maquinaria.
+"O primeiro ‘eslabón’ foi o primeiro cliente; logo correuse a voz e veu todo rodado". Había moitísimos pedidos e chegou a ter ao redor de 500 empregados. Un numeroso cadro de persoal no que as mulleres sempre superaron aos homes.
+A demanda de man de obra para a empresa causou unha auténtica revolución na comarca. As mulleres da zona, naqueles tempos, case non sabían as primeiras letras e levaban unha vida moi dura no campo. A maioría tiñan unhas mans tan rudas que era moi difícil adestralas para un traballo máis delicado: “Para elas foi unha liberación, ata o punto de que preferían vir tamén os sábados porque nas súas casas as obrigaban a ir ao campo, e non querían”.
+A empresa Viriato, resultou como unha escola para as persoas que alí traballaban, e sempre se sentiu responsábel dos seus traballadores. Tanto Tasina como o seu marido coñecían a todos persoalmente: “A el encantáballe incentivar a aqueles que lle respondían ben", conta Tasina.
+O que na actualidade é Viriato, S. A., foi unha escola para moitísima xente.
+Tasina sempre foi unha persoa moi versátil no seu traballo, e tanto se encargaba da mostraxe coma dos provedores ou do persoal. Ademais realizaba viaxes para ver os avances que había en países como Escocia, Alemaña e Italia, e para traer materia prima.
+A súa meta a seguir foi que o home se sentise como unha muller máis no gremio téxtil. Dalgún xeito adiantouse aos tempos da igualdade.
+A xente naqueles tempos respondía moi ben no seu traballo: “A orde chegou soa, foime moi fácil dirixilos. A orde xeraba orde".
+Tratábase dun colectivo que non tivera sorte na vida, e que ante a oportunidade que se lles brindou, dérono todo. O patrimonio humano en Viriato foi moi importante: “Se non fose por esta xente e a súa forma de facer, Viriato non existiría". Había bo ambiente e moita colaboración. Chegaron a facer 5.000 prendas diarias.
+O lema de Viriato era “Vendemos moito porque vendemos barato, e vendemos barato porque vendemos moito”.
+Tasina ten nove fillos. O primeiro con 22 anos e o último aos 43.
+De xeito anecdótico, lembra que nunha ocasión un dos seus clientes, cando Tasina estaba embarazada, díxolle: "Aquí hai produtividade por todos os lados".
+Conta tamén que espertaba malestar entre as amas de casa, porque para elas as mellores empregadas eran as rapazas, e estas se encontraban todas empregadas por Tasina na súa fábrica.
+Dona Tasina foi recoñecida como filla adoptiva de Ordes, e co Escudo de Ouro de Pontevedra (sen ser galega).
+Na actualidade goza da compañía dos seus fillos e dos seus 18 netos, cos que se entende á perfección.
+{{ :1_antecedentes:5-tasina-pisonero-ramos-2.jpg?600 |}}
+</WRAP>
+\\
+==== Ángeles de la Iglesias Daviña ====
+<WRAP center round box 95%>
+{{ :1_antecedentes:6_angeles-de-la-iglesia.jpg?500 |}}
+Nacida en Gondomar, provincia de Pontevedra, a súa infancia pásaa en Santiago de Compostela, e con escasos oito anos trasládase á Coruña, cidade que verá a súa evolución como muller e empresaria. Sendo estudante coñece o que será o seu marido, pai dos seus tres fillos e socio no ámbito profesional durante toda a súa vida. No ano 1955, con 17 anos, comeza a súa traxectoria empresarial no sector de hostalería, na empresa do seu esposo a churrería Irmáns da Barreira, aínda que non é ata o ano 1959 cando empeza a pagar o equivalente á actual "licenza fiscal" pola actividade de "alimentación" (grupo de Masas Fritas), e que lle permitía adquirir materia prima por ela mesma.
+En 1961 aparece xa como cotitular co seu esposo do Café Atalaya, un histórico da cidade da Coruña situado nos céntricos Xardíns de Méndez Núñez, e tamén como cotitular do Café Terminal, situado na mesma localización dende 1963 ata 1974. A partir de 1983, o Atalaia trasládase do emprazamento orixinal á zona de Elviña, e segue rexentándoo ata 2005, ano no que se xubila, aínda que siga sendo a súa titular.
+É no ano 1983 cando, pola súa traxectoria persoal e profesional, é chamada para formar parte das listas electorais municipais e será elixida como concelleira pola Coruña, cargo que mantén ata o ano 1995, e asume sucesivamente as delegacións de xardíns, iluminación e turismo.
+No ano 1988 decide diversificar a súa actividade e monta un salón de peiteado, Mayuly, aínda que a súa actividade principal seguirá sendo a hostalería, chegando a ter un cadro de persoal de 28 empregados.
+Paralelamente ás súas actividades profesionais e familiares, xa dende principios dos anos 60 participa activamente no ámbito asociativo, organizando e colaborando en diferentes congresos empresariais e impulsando a creación de todas as asociacións de empresarias de Galicia, incluída a Federación Autonómica FEGA.
+No ámbito do asociacionismo iníciase ao redor de 1961 como representante provincial do Sindicato Vertical polo grupo de Masas Fritas, formando parte nesas mesmas datas da sección económica deste e sendo vogal nacional.
+Máis adiante, en maio de 1971, convócase dende o Sindicato Vertical a varias empresarias para ser fundada a Asociación Española de Mulleres Empresarias (ASEME), da que será nomeada vicepresidenta. No ano 1973 foi nomeada presidenta.
+Acolléndose á nova Lei de asociacións de 1977, rexistra e inscribe os estatutos da Asociación de Empresarias da Provincia da Coruña (a primeira das asociacións provinciais que o leva a cabo), o cal fará posíbel que as outras asociacións provinciais se poñan en marcha.
+Con esta nova lei póñense en funcionamento as asociacións sectoriais e, no seu ámbito sectorial, será a primeira muller membro da Asociación de Hostalería, membro do seu comité executivo e da súa xunta directiva, constando inicialmente no seu Libro de Socios como membro número 13. Hoxe en día aparece como número 1.
+En 1983, utilizando como base o local da Asociación de Hostalería, impulsa a actualización dos estatutos da Asociación de Empresarias, que pasa a ter a súa denominación actual, Asociación de Empresarias da Coruña (AECO), e intégrase na Confederación de Empresarios da Coruña como organización sectorial en 1985. Ángeles será presidenta de AECO ata o ano 2007, pero continúa vencellada á entidade como membro da xunta directiva.
+O 27 e 28 de abril de 1989 celébrase na Coruña, o I Congreso Galego de Empresarias, coa presidencia da Condesa de Fenosa e a asistencia de persoeiros como o presidente de a Xunta de Galicia, don Fernando González Laxe, así como diversos conselleiros e o alcalde da Coruña, don Francisco Vázquez.
+Nese congreso, a instancias de Ángeles como presidenta de AECO, acórdase a constitución e posta en funcionamento da Federación de Empresarias de Galicia. Constará na súa creación como presidenta en funcións ata a asemblea constituínte do ano 1991, ano no que FEGA pasa a ser membro da Confederación de Empresarios de Galicia. Máis adiante, Ángeles será presidenta electa de FEGA dende marzo de 2000 ata marzo de 2006.
+En 1991 é elixida membro contador do comité executivo da CEC, e actualmente é membro da súa xunta directiva. Nese mesmo ano, pasa a formar parte do pleno da Cámara de Comercio, Industria e Navegación da Coruña, ata hoxe en día, e posúe nesta a presidencia da Comisión de Turismo.
+No ano 2006 pon en marcha un novo proxecto asociativo, a Federación Provincial de Asociacións Comarcais de Empresarias, Profesionais e Emprendedoras da Coruña (FEDACEPE), entidade na que esta muller, xa bisavoa, mantén unha enerxía infinita e continúa apoiando o labor das empresarias e difundindo entre as mulleres a cultura emprendedora da que ela é un bo exemplo.
+{{ :1_antecedentes:6_angeles-de-la-iglesia-2.jpg?700 |}}
+{{ :1_antecedentes:6_angeles-de-la-iglesia-3.jpg?700 |}}
+</WRAP>
+\\
+==== Mª Teresa Vidal Gallego ====
+<WRAP center round box 95%>
+{{ :1_antecedentes:7_charo-vidal.jpg?500 |}}
+“Charo” para os seus amigos e a “empresaria” para moitos. Viguesa orgullosa e comprometida, de forte carácter e ademáns señoriais, visionaria nos grandes temas e esquecediza nas “pequenas cousas”, dona Charo, como case todo o mundo a chama, naceu no ano 1926 e é nai de cinco fillos.
+Charo é unha muller impaciente, como adoitan ser as persoas de gran altura intelectual e cultural, pero soubo compensar esa impaciencia cunha inmensa capacidade de reflexión e persuasión. Comprende as circunstancias pero non as quere entender: quere cambialas.
+Pódese dicir que se iniciou na actividade empresarial dun xeito un pouco accidental. Tras cursar estudos de Bacharelato universitario, o seu desexo de estudar Ciencias Exactas veuse truncado por non existir esa carreira na comunidade autónoma galega. O seu pai, home adiantado para os seus tempos, decide, no entanto, non enviala lonxe por temor que case e quede noutra cidade e ela decide estudar Maxisterio e no tempo libre axuda na empresa familiar, Santiago Vidal Gimeno, S. A., fundada no ano 1912, dedicada ao subministro de material eléctrico por miúdo e a taller eléctrico.
+No ano 1942 incorpórase definitivamente á empresa, onde desenvolve un dos seus principais talentos: a capacidade de relación, encargándose das relacións públicas, licitacións, concursos e relacións cos provedores. Visionarios e pioneiros, son os primeiros en empregar a fluorescencia na iluminación pública e conseguen facer toda a instalación eléctrica tanto na fábrica piloto coma na primeira factoría de Citroën en Vigo.
+Dende o ano 1955, no que nace a súa primeira filla, compaxina as tarefas do fogar co seu traballo na empresa. Sempre di que, dende ese ano, non volveu ir ao cine pola tarde.
+Considérase unha pioneira no campo da igualdade, xa que, se ben procede dun sector profundamente masculinizado no que as mulleres, especialmente neses anos, non tiñan moita cabida, sempre foi ben tratada polos seus compañeiros, tanto de profesión como das diferentes entidades públicas e privadas coas que trataba, con respecto e amizade, sentíndose sempre como unha máis. Ela sabe ben do que fala, xa que foi a única muller na directiva nacional da Asociación de Mayoristas de Material Eléctrico, así como unha dos primeiros membros da Confederación de Empresarios de Pontevedra, xunto con outra muller, Mª del Carmen Alonso Casás, procedente da industria do vidro.
+Nestes anos, a empresa foi evolucionando, centrándose máis no sector privado, na distribución por xunto e abandonando o taller eléctrico. Foi a primeira en conseguir que o Concello de Vigo aceptara avais como fianza nas licitacións públicas en lugar da entrega de cartos en efectivo que quedaban depositados en caixas de caudais, igual que foron os primeiros en conseguir pór en práctica para os provedores de Citroën que se estaba a instalar na cidade para que se admitiran liñas de créditos especiais.
+Dende hai 20 anos, gran parte do seu esforzo está vencellado coa asociación de empresarias que preside dende a súa Fundación. Dándolle esta asociación a maior satisfacción ao acadar a baixa maternal para as mulleres traballadoras, que salvaban así un importante escollo para a súa contratación por parte do empresariado e conseguindo que esta baixa se aplicara na comunidade autónoma galega un ano antes que no resto do Estado.
+Tamén traballou dende sempre pola defensa do traballador autónomo, continuando neste campo co labor xa iniciado polo seu pai, xunto con outros traballadores do sector do metal. Este labor concretouse na súa presenza no pasado ano na sinatura, xunto co ministro de Traballo, Jesús Caldera, e representantes de sete organizacións nacionais de traballadores autónomos, entre elas Caype, do anteproxecto do Estatuto do Traballador Autónomo antes do seu paso a Cortes.
+A pesar da súa xubilación, dona Charo segue sendo na actualidade unha persoa activa nos ámbitos de representación e decisión:
+  * Membro fundador  de la Confederación de Empresarios de Pontevedra (CEP).
+  * Presidenta da Asociación Provincial de Empresarias de Pontevedra (APE).
+  * Presidenta da Asociación de Comerciantes e Autónomos de Pontevedra.
+  * Vicepresidenta da Federación de Empresarias de Galicia (FEGA), donde foi presidenta ata o ano 2000.
+  * Vicepresidenta da Organización de Mleres Empresarias  e de Xerencia Activa (OMEGA).
+  * Presidenta de Comercio Interior da Cámara de Comercio, Industria e Navegación de Vigo.
+  * Vicepresidenta da Federación Provincial de Comercio de Pontevedra.
+  * Vicepresidenta da Asociación de Comerciantes de Vigo.
+  * Delegada na provincia de Pontevedra da Federación de Autónomos de Galicia (FEAGA).
+  * Presidenta da Asociación de  Mayoristas de Material Eléctrico da provincia de Pontevedra (ASOMATEL) Galicia-Sur.
+  * Presidenta da Fundación Galega da Muller Emprendedora (FUGAME).
+  * Medalla de Plata de Galicia no ano 2000.
+  * Viguesa distinguida no ano 1997.
+{{ :1_antecedentes:7_charo-vidal-2.jpg?700 |}}
+{{ :1_antecedentes:7_charo-vidal-3.jpg?700 |}}
+</WRAP>
+\\