Diferencias

Muestra las diferencias entre dos versiones de la página.

--- muller_e_avogacia [2019/12/16 18:06] – [Recomendación nº 21] isabel
+++ muller_e_avogacia [2019/12/16 18:24] – [Autoridade marital] isabel
@@ Línea 12: / Línea 12: @@
 Como conta a tradición, Concepción Arenal foi a primeira muller en asistir a unha facultade de Dereito, na, entón, Universidade Central de Madrid, entre os anos 1841 e 1846. Pero fíxoo non como unha alumna máis, para obter o título que lle facultase para o exercicio da avogacía, senón como «oínte» e acudindo vestida de home.
-Por aquel entón, o acceso á Universidade non estaba prohibido expresamente á muller, o que tampouco implicaba a posibilidade do seu acceso, senón simplemente, non se expuña o que unha muller quixese estudar unha carreira e exercer unha profesión distinta de «os labores propios do seu sexo».
+Por aquel entón, **o acceso á Universidade non estaba prohibido expresamente á muller, o que tampouco implicaba a posibilidade do seu acceso, senón simplemente, <wrap hi>non se expuña o que unha muller quixese estudar unha carreira e exercer unha profesión distinta de «os labores propios do seu sexo»</wrap>**.
-A Lei de Instrución Pública do 9 de setembro de 1857 estableceu o ensino obrigatorio para «todos os españois» ata os nove anos de idade, e por iso, para homes e mulleres. Con todo, dentro do ensino esencial recollíanse diferenzas nos estudos que haberían de cursar os nenos e as nenas. Na educación das nenas substitúense os estudos de Agricultura, Industria e Comercio, Xeometría, Debuxo lineal e  Agrimensura e Física e Historia natural, polos de Labores propios do sexo, Elementos de Debuxo aplicado ás mesmas labores e lixeiras nocións de Hixiene doméstica.
+**A Lei de Instrución Pública do 9 de setembro de 1857 estableceu o ensino obrigatorio para «todos os españois» ata os nove anos de idade**, e por iso, para homes e mulleres. Con todo, dentro do ensino esencial recollíanse diferenzas nos estudos que haberían de cursar os nenos e as nenas. **Na educación das nenas substitúense os estudos de Agricultura, Industria e Comercio, Xeometría, Debuxo lineal e  Agrimensura e Física e Historia natural, polos de Labores propios do sexo, Elementos de Debuxo aplicado ás mesmas labores e lixeiras nocións de Hixiene doméstica**.
-En 1878 María Elena  Maseras Ribeira, quen habería de ser a primeira universitaria española, finaliza os seus estudos de Medicina na Universidade de Barcelona, con todo, as autoridades académicas néganse a expedirlle o correspondente título académico, como lle ocorreu pouco despois a María Dolores  Aleu, primeira muller en obter o título de Doutora, tamén en Medicina. Ambas as estudantes obtiveron finalmente as súas certificacións tras a formulación dunhas alegacións que tardaron catro anos en resolverse, e que deron lugar a que, a través de Real Orde do 16 de marzo de 1882, prohibísese formalmente o acceso das mulleres ao Ensino Superior, para evitar que se repetise a situación. A partir de entón sucedéronse unha serie de Reais Ordes ditadas para, primeiro, negar o acceso á muller ao Segundo Ensino ( R.Ou. do 16 de outubro de 1882), logo autorizala pero restrinxíndoa ao estudo privado, sen acudir ás aulas, ou tendo que solicitar unha autorización especial co compromiso dos profesores para garantir que as alumnas non alterarían a orde e a marcha do curso, pero continuaba sen admitirse o acceso da muller aos estudos universitarios ( R. Ou. do 25 de setembro de 1883). Ata que, finalmente, autorízase o acceso das mulleres aos ensinos universitarios, primeiro de acceso privado ou con autorización especial ( R.Ou. do 11 de xuño de 1888), e por fin, e en virtude da Real Orde do 8 de marzo de 1910, sen necesidade de autorización previa. Con todo, este avance no acceso da muller á Universidade, como paso previo ao exercicio da profesión, non cobraría  sustantividad senón a partir da Real Orde do 2 de setembro de 1910, pola que se autoriza ás mulleres que obtivesen o seu título académico a exercer a profesión a que aquel habilita.
+En **1878 María Elena Maseras Ribeira, quen habería de ser a primeira universitaria española, finaliza os seus estudos de Medicina** na Universidade de Barcelona, <wrap hi>con todo, as autoridades académicas néganse a expedirlle o correspondente título académico, como lle ocorreu pouco despois a María Dolores  Aleu</wrap>, primeira muller en obter o título de Doutora, tamén en Medicina. Ambas as estudantes obtiveron finalmente as súas certificacións **tras a formulación dunhas alegacións que tardaron catro anos en resolverse, e que deron lugar a que, a través de Real Orde do 16 de marzo de 1882, prohibísese formalmente o acceso das mulleres ao Ensino Superior**, para evitar que se repetise a situación.
+A partir de entón **sucedéronse unha serie de Reais Ordes ditadas para, primeiro, negar o acceso á muller ao Segundo Ensino** ( R.Ou. do 16 de outubro de 1882), **logo autorizala pero restrinxíndoa ao estudo privado, sen acudir ás aulas, ou tendo que solicitar unha autorización especial co compromiso dos profesores para garantir que as alumnas non alterarían a orde e a marcha do curso, pero continuaba sen admitirse o acceso da muller aos estudos universitarios** ( R. Ou. do 25 de setembro de 1883). Ata que, **finalmente, autorízase o acceso das mulleres aos ensinos universitarios, primeiro de acceso privado ou con autorización especial** ( R.Ou. do 11 de xuño de 1888), **e por fin, e en virtude da Real Orde do 8 de marzo de 1910, sen necesidade de autorización previa**.
+Con todo, este avance no acceso da muller á Universidade, como paso previo ao exercicio da profesión, **non cobraría  sustantividad senón a partir da Real Orde do 2 de setembro de 1910, pola que se autoriza ás mulleres que obtivesen o seu título académico a exercer a profesión a que aquel habilita**.
 Como pode verse na seguinte táboa, a evolución da presenza das mulleres na Universidade foi aumentando timidamente desde o ano 1900, ata a actualidade en que o número de universitarias supera en máis da metade ao dos estudantes masculinos e de maneira moi considerable no ámbito das ciencias xurídicas e sociais, aínda que non de igual modo nas carreiras técnicas.
@@ Línea 33: / Línea 37: @@
 Neste novo contexto, protagonizado polas Reais Ordes de 1910, incorpórase a primeira muller a un colexio de avogados, María Asunción  Chirivella Marín, que accedeu ao Ilustre Colexio de Avogados de Valencia no ano 1922. Con todo, de maior relevancia pública que a letrada  Chirivella gozaron as súas coetáneas, as avogadas Clara Campoamor e Vitoria Kent, especialmente coñecidas polo papel desenvolto nas Cortes Constituíntes de 1931 como as dúas únicas mulleres deputadas, e destacando a actuación de Clara Campoamor na defensa do voto feminino.
+{{ youtube>o2XT6XGlwwg?560x315 }}
+\\
 Tanto Clara Campoamor como Vitoria Kent son tamén lembradas polo seu labor no exercicio da avogacía. Vitoria Kent  Siano foi a primeira muller avogada en vestir a  toga na Audiencia de Madrid defendendo a un letrado acusado de homicidio imprudente en abril de 1925. Así mesmo, foi a primeira muller en actuar #ante un Consello de Guerra celebrado no Tribunal Supremo, defendendo a Álvaro de  Albornoz. Vitoria Kent foi tamén a primeira directora xeral de Institucións Penais. Con todo, o exercicio da súa profesión truncouse o 25 de agosto de 1939 ao ser suspendida polo seu Colexio de Avogados, o de Madrid, ao que se incorporou en 1923, con motivo dos acontecementos políticos da época, que mesmo a levaron ao exilio, seguíndose contra ela un procedemento #ante o Tribunal de Represión da  Masonería e do Comunismo no que se pedía para ela trinta anos de reclusión maior.
@@ Línea 38: / Línea 45: @@
 A actuación como avogada de Clara Campoamor Rodríguez foi tamén moi destacada e recoñecida pola súa calidade profesional e humana, por exemplo, na asistencia a unha nai solteira en exercicio da acción de recoñecemento da filiación paterna do seu fillo, fronte ao demandado defendido por quen despois habería de compartir tribuna coa Deputada Campoamor, Alcalá Zamora, asunto que chegou ao Tribunal Supremo[2]. Pero, do mesmo xeito que Vitoria Kent, Clara Campoamor pasou os seus últimos días no exilio, seguíndose contra ela un expediente de responsabilidades políticas, de acordo coa Lei de responsabilidades políticas do 9 de febreiro de 1939, que finalmente se  sobreseyó por providencia do 16 de novembro de 1945.
-**NORMAS XURÍDICAS DECIMONÓNICAS**
-A situación da muller na época non era nada  halagüeña e aínda que, como se dixo, permitíaselle o acceso ás Universidades e o exercicio da súa profesión, a vida diaria non resultaba nada fácil, máis aínda, se cabe, no caso da muller casada.
-Como exemplos do sometemento da muller ao home atopamos múltiples preceptos dentro das nosas normas xurídicas  decimonónicas. O Código Civil español de 1889, vixente a día de hoxe pero con importantes modificacións en materia de igualdade entre sexos, sinalaba no seu artigo 1263 relativo á materia contractual, que non podían prestar consentimento: «1º Os menores non emancipados, 2º Os tolos ou dementes e os  sordomudos que non saiban escribir, 3º As mulleres casadas, nos casos expresados pola lei.» O artigo 57 do mesmo texto legal, indicaba que «O marido ha de protexer á muller e esta obedecerlle», ou o artigo 60 que recollía a coñecida como licencia  marital, pois «O marido é o representante da súa muller. Esta non pode, sen a súa licenza, comparecer en xuízo por si ou por medio de Procurador. (…)». O Código Civil foi modificado por diversas normas que o foron adaptando á realidade do tempo en que nos atopamos, por exemplo, a través da Lei do 29 de abril de 1958, a do 2 de maio de 1975, que eliminou a licenza  marital, a Lei do 13 de maio de 1981 ou a do 7 de xullo de 1981, pola que se autoriza o divorcio en España, ou outras reformas máis modernas como a operada por Lei 13/2005, do 1 de xullo, pola que se modifica o Código Civil en materia de dereito a contraer matrimonio, entre outras. As discriminacións que acollía o Código Civil son tan clamorosas que ningún comentario requiren.
-Tamén no ámbito penal podíanse atopar diferenzas significativas entre homes e mulleres. O Código penal de 1944, por poñer un exemplo, penaba o adulterio cando este era cometido pola muller, pero non tipificaba o adulterio do home, reprendéndoo exclusivamente en caso de  amancebamiento. A moral da época estaba moi presente nas normas penais, así se mostra no feito de que tipificado como delito o aborto, reducísese sensiblemente a pena para o caso de que se producise para ocultar a deshonra familiar.
-Na esfera laboral, ata 1961 a maioría das ordenanzas e regulamentos de traballo en empresas públicas e privadas estableceron despedimentos forzosos das traballadoras ao contraer matrimonio e algúns regulamentos do réxime interior das empresas prohibían ás mulleres exercer postos de dirección. Ademais, a muller casada continuou necesitando o permiso do seu esposo para asinar os seus propios contratos de traballo, exercer o comercio e  usufructuar o seu salario, ata a abolición da licenza  marital en 1975. Se estaban casadas en réxime de sociedade de lucrativas os seus salarios eran administrados polo esposo, situación que perviviu ata a reforma do Código Civil de 1981. A Lei do 22 de xullo de 1961 prohibiu, polo menos formalmente, toda forma de discriminación en función do sexo e expresamente a salarial, cuestións que, con todo, aínda son discutidas na actualidade. Pero, a partir desa data, cando as traballadoras contraían  nupcias, podían xeralmente elixir entre tres opcións: 1ª Continuar no seu posto, 2ª Acollerse a unha excedencia temporal dun a cinco anos para dedicarse ao coidado da súa familia e 3ª Asumir unha excedencia permanente, tras recibir unha indemnización.
 **DISCRIMINACIÓN LABORAL**
@@ Línea 72: / Línea 70: @@
   * Ata 2016 non ha  hbido unha Presidenta do Consello Xeral da Avogacía Española (Vitoria Ortega)
-<fs x-small>Fuentes: Avogados. Revista do Consello Xeral da Avogacía Española, núm. 57, outubro 2009. Avogados. Revista do Consello Xeral da Avogacía Española, núm. 90, febreiro 2015. O BLOGUE DO PRESIDENTE, 8 de marzo: Sen mulleres non hai Xustiza, Carlos Carnicer Dez. Datos actualizados a marzo de 2016.</fs>
+<fs x-small>Fontes: Avogados. Revista do Consello Xeral da Avogacía Española, núm. 57, outubro 2009. Avogados. Revista do Consello Xeral da Avogacía Española, núm. 90, febreiro 2015. O BLOGUE DO PRESIDENTE, 8 de marzo: Sen mulleres non hai Xustiza, Carlos Carnicer Dez. Datos actualizados a marzo de 2016.</fs>
 Efectuado o anterior repaso da situación histórica da muller no ámbito universitario e a súa posición nas profesións xurídicas, con especial atención ao exercicio da avogacía, é momento de avaliar cal é o escenario que se presenta na actualidade para a muller na avogacía.
@@ Línea 84: / Línea 82: @@
 | Total  | 13777  | 100  |
-<fs x-small>Fuente: Ministerio de Educación, Política Social e Deporte. Elaboración: Consello Xeral da Avogacía Española, “A avogacía española en datos e cifras”, 2008.</fs>
+<fs x-small>Fonte: Ministerio de Educación, Política Social e Deporte. Elaboración: Consello Xeral da Avogacía Española, “A avogacía española en datos e cifras”, 2008.</fs>
 Se atendemos ao número de alumnos/- as matriculados no ámbito das ciencias sociais e xurídicas durante o curso 2014/2015, temos que, segundo datos do Ministerio de Educación, Cultura e Deporte[3], as matrículas femininas supoñen un 60´04% (380.020 alumnas), fronte ao 39´96% de alumnos matriculados nas universidades españolas (252.911).
@@ Línea 171: / Línea 169: @@
 <fs x-small>Datos facilitados polos Iltres. Colegios de Avogados.</fs>
-A avogacía non é allea aos denominados «teitos de cristal». As mulleres que na actualidade atópanse en exercicio da profesión ocupan un número moi parello ao de homes, con todo, no exercicio institucional e representativo, así como á cabeza dos grandes despachos, segue atopándose xeralmente a homes.
+<blockquote>A avogacía non é allea aos denominados «teitos de cristal». As mulleres que na actualidade atópanse en exercicio da profesión ocupan un número moi parello ao de homes, con todo, no exercicio institucional e representativo, así como á cabeza dos grandes despachos, segue atopándose xeralmente a homes.</blockquote>
 Dos 83 Colexios de Avogados de España, tan só 12 contan cunha decana[6], os de Ávila (Raquel Sánchez), Badaxoz (Filomena Peláez), Ceuta (Isabel  Valriberas), Ferrol (Nieves  Santomé),  Guipuzkoa (Mª Lurdes  Maiztegui), Madrid (Sonia  Gumpert), Ourense (Pilar López-Guerrero), Pamplona (Branca Ramos), Reus (Encarnación  Orduna), Soria (María Soledad  Borque),  Talavera (Margarita Cerro), Vigo (María Lourdes Carballo).
@@ Línea 181: / Línea 179: @@
 A avogacía nova está tamén representada novamente por unha muller, tras Cristina  Llop Velasco a testemuña tomouno  mara  Monreal, que preside a Confederación Española de Avogados Novos desde decembro de 2016.
-A escasa representación das mulleres na avogacía institucional fai que destaquen as figuras das mulleres que se atopan en tales postos, como é o caso de Nieves  Santomé Couto, quen durante os dous últimos anos ocupou a presidencia do  Consello dá  Avogacía  Galega, decana tamén do  ICA de Ferrol e Conselleira do Consello Xeral da Avogacía Española, e que ten recoñecido que non hai nada que diferencia a unha muller dun home no exercicio da avogacía, se seica que a nós aínda nos seguen esixindo máis polo feito de ser mulleres, co que, polo xeral, tamén nos esforzamos máis. Entende a Presidenta do  CAG, que é unha tendencia natural que cada vez exista máis mulleres no ámbito institucional e representativo, aínda que imos con atraso neste aspecto, tendo en conta da presenza maioritaria das mulleres nas facultades de Dereito, o que non significa ningunha novidade, senón a persistencia dos chamados «teitos de cristal», #ante o que a Presidenta dá un consello ás compañeiras novas, «que persigan a Xustiza, que se formen moito e que sexan boas e grandes avogadas tanto no profesional como no respecto ao código deontolóxico».
+**A escasa representación das mulleres na avogacía institucional fai que destaquen as figuras das mulleres que se atopan en tales postos**, como é o caso de Nieves  Santomé Couto, quen durante os dous últimos anos ocupou a presidencia do  Consello dá  Avogacía  Galega, decana tamén do  ICA de Ferrol e Conselleira do Consello Xeral da Avogacía Española, e que ten recoñecido que non hai nada que diferencia a unha muller dun home no exercicio da avogacía, se seica que a nós aínda nos seguen esixindo máis polo feito de ser mulleres, co que, polo xeral, tamén nos esforzamos máis. Entende a Presidenta do  CAG, que é unha tendencia natural que cada vez exista máis mulleres no ámbito institucional e representativo, aínda que imos con atraso neste aspecto, tendo en conta da presenza maioritaria das mulleres nas facultades de Dereito, o que non significa ningunha novidade, senón a persistencia dos chamados «teitos de cristal», #ante o que a Presidenta dá un consello ás compañeiras novas, «que persigan a Xustiza, que se formen moito e que sexan boas e grandes avogadas tanto no profesional como no respecto ao código deontolóxico».
 **CONSELLO XERAL DA AVOGACÍA**
@@ Línea 221: / Línea 219: @@
 <WRAP center round box 90%>
-Fuente: [[https://es.wikipedia.org/wiki/Autoridad_marital|Wikipedia]]
+Fonte: [[https://es.wikipedia.org/wiki/Autoridad_marital|Wikipedia]]
 Autoridade  marital, potestade  marital ou xefatura  marital son expresións de fondo raizame no Dereito histórico e comparado, que fan referencia ao poder atribuído ao marido sobre a persoa e os bens da muller que esta debe, por imposición, obedecer e respectar.