Herramientas de usuario

Herramientas del sitio


tecnologas_e_programadoras

Diferencias

Muestra las diferencias entre dos versiones de la página.

Enlace a la vista de comparación

Próxima revisiónAmbos lados, revisión siguiente
tecnologas_e_programadoras [2019/12/16 19:05] – creado isabeltecnologas_e_programadoras [2019/12/16 19:34] isabel
Línea 1: Línea 1:
 <fs large><fc #6495ed>**Referencias y Anexos**  / Tecnólogas y programadoras</fc></fs> <fs large><fc #6495ed>**Referencias y Anexos**  / Tecnólogas y programadoras</fc></fs>
  
-===== Es hora de regresar =====+===== É hora de regresar =====
  
 <WRAP center round box 95%> <WRAP center round box 95%>
  
-**[[https://medium.com/laboratoria/fuimos-pioneras-del-codigo-es-hora-de-regresar-8d755fc18417|Fuimos pioneras del código]]**.#EsHoraDeRegresar.+**[[https://medium.com/laboratoria/fuimos-pioneras-del-codigo-es-hora-de-regresar-8d755fc18417|Fumos pioneiras do código]]**.#EsHoraDeRegresar.
  
 {{ :wiki:pioneras-programadoras.jpg?800 |}} {{ :wiki:pioneras-programadoras.jpg?800 |}}
  
-Han pasado más de 100 años desde que se empezó a conmemorar el Día de la Mujer Trabajadora en el mundo, y aún es evidente la falta de oportunidades profesionales para las mujeres en varios espaciosUno de los sectores con mayor desigualdad de género es el tecnológico y no siempre fue así.+Pasaron máis de 100 anos desde que se empezou a conmemorar Día da Muller Traballadora no mundo, e aínda é evidente falta de oportunidades profesionais para as mulleres en varios espazosUn dos sectores con maior desigualdade de xénero é o tecnolóxico e non sempre foi así.
  
-De hecho, <fc #800080>**la programación comenzó como una carrera considerada “femenina” y muchas mujeres fueron pioneras de la programación. Sin embargo, estereotipos sembrados con el boom de la computadora personal alejaron a las mujeres de la tecnología**</fc>.+De feito, <fc #800080>**programación comezou como unha carreira considerada “feminina” e moitas mulleres foron pioneiras da programación. Con todo, estereotipos sementados co boom da computadora persoal afastaron ás mulleres da tecnoloxía**</fc>.
  
 {{ youtube>WizhEVh-DDE?medium }} {{ youtube>WizhEVh-DDE?medium }}
 \\ \\
-**Las computadoras modernas se crearon durante la Segunda Guerra Mundial y cientos de mujeres fueron reclutadas para programarlas**. En ese entonces, **los hombres se interesaban más por el reto ingenieril de construir una computadora** (lo que ahora llamamos el “hardware”) **la programación** (lo que ahora llamamos el “software”) e**ra un terreno desconocido por muchos y hasta subestimado erróneamente por esa falta de conocimiento**.+**As computadoras modernas creáronse durante Segunda Guerra Mundial e centos de mulleres foron recrutadas para programalas**. Nese entón, **os homes interesábanse máis polo reto  ingenieril de construír unha computadora** (que agora chamamos o “hardware”) **programación** (que agora chamamos o “software”) **era un terreo descoñecido por moitos e ata  subestimado erroneamente por esa falta de coñecemento**.
  
-<fc #800080>**La menor atención de los hombres por este espacioabrió oportunidades para que muchas mujeres lo tomaran y se convirtieran en pioneras de la programación**</fc>Una de ellas fue **[[https://es.wikipedia.org/wiki/Grace_Murray_Hopper|Grace Hopper]], quien creó el primer compilador del mundo, un programa que permite escribir código en inglés y traducirlo luego a ceros y unos que la computadora puede procesar**. Grace Hopper era matemática de profesión y entró a la Naval de EEUU, donde empezó su carrera como programadora. Luegofue una de las principales influyentes en la creación de lenguajes de programación como Cobol.+<fc #800080>**menor atención dos homes por este espazoabriu oportunidades para que moitas mulleres tomáseno e convertésense en pioneiras da programación**</fc>Unha de delas foi **[[https://es.wikipedia.org/wiki/Grace_Murray_Hopper|Grace Hopper]], quen creou o primeiro  compilador do mundo, un programa que permite escribir código en inglés e traducilo logo a ceros e uns que computadora pode procesar**. Grace  Hopper era matemática de profesión e entrou á Naval de EEUU, onde empezou a súa carreira como programadora. Logofoi unha das principais influentes na creación de linguaxes de programación como  Cobol.
  
 {{ https://miro.medium.com/max/1908/0*qDPcXusBtxMzVbBG.jpg |}} {{ https://miro.medium.com/max/1908/0*qDPcXusBtxMzVbBG.jpg |}}
Línea 23: Línea 23:
 Foto de http://behindthescenes.nyhistory.org/computers-womens-work/ Foto de http://behindthescenes.nyhistory.org/computers-womens-work/
  
-**Otras pioneras de la programación moderna fueron Las ENIAC Programmers”, un grupo de 6 mujeres que aprendieron solas a programar la primera computadora 100% electrónica y digital del mundo, que desarrolló EEUU en un programa militar**. Su rol estuvo oculto por mucho tiempo, pero pronto va a salir un documental sobre ellas (¡por fin!).+*<+Outras pioneiras da programación moderna foron As ENIAC  Programmers”, un grupo de 6 mulleres que aprenderon soas a programar a primeira computadora 100% electrónica e dixital do mundo, que desenvolveu EEUU nun programa militar**. O seu rol estivo oculto por moito tempo, pero pronto vai saír un documental sobre elas (por fin!).
  
 <WRAP center round tip 80%> <WRAP center round tip 80%>
-Paremos un segundo aquí. ¿Se imaginan lo difícil que era programar la computadora ENIAC para estas pionerasTenía una memoria limitada en la que cabían pocas instrucciones que había que escoger muy bieny no habían teclados pantallas como los de ahora para revisar el código con facilidad. Había que escribirlo y luego pasarlo a la computadora por miles de cables y conexiones durante varios días, para luego ver si la computadora hacía lo que se esperaba. todo estoaprendiendo solasSin referentes, sin internet, sin comunidades con tiempo limitado, pues obviamente tenían roles responsabilidades de madres y esposas en casa, como se esperaba en la época (y aún se espera).+Paremos un segundo aquí. Imaxínanse o difícil que era programar computadora ENIAC para estas pioneirasTiña unha memoria limitada na que cabían poucas instrucións que había que escoller moi bene non habían teclados pantallas como os de agora para revisar código con facilidade. Había que escribilo e logo pasalo á computadora por miles de cables e conexións durante varios días, para logo ver se a computadora facía o que se esperaba. todo istoaprendendo soasSen referentes, sen internet, sen comunidades con tempo limitado, pois obviamente tiñan roles responsabilidades de nais e esposas en casa, como se esperaba na época (e aínda se espera).
 </WRAP> </WRAP>
  
 {{ https://miro.medium.com/proxy/1*5aVhbmAemgsnu47w7D2IhQ.jpeg |}} {{ https://miro.medium.com/proxy/1*5aVhbmAemgsnu47w7D2IhQ.jpeg |}}
  
-Más info en este [[https://medium.com/csforall-stories/our-stem-role-models-the-eniac-programmers-b7c4bbfd2bc2|blog en inglés]], de donde proviene el collage de fotos+Más info neste [[https://medium.com/csforall-stories/our-stem-role-models-the-eniac-programmers-b7c4bbfd2bc2|blog en inglés]], de onde provén o collage de fotos
  
-Para no hacer este contexto solo sobre estados Unidos, tengo que mencionar que **algunas fuentes como la enciclopedia Británica (obvio) indican que la primera computador electrónica fue más bien creada en Inglaterra. La llaman The Collossus y fue fundamental para ganar la segunda guerra mundial, descifrando códigos de los alemanes una velocidad electrónica”**.+Para non facer este contexto só sobre estados Unidos, teño que mencionar que **algunhas fontes como enciclopedia Británica (obvio) indican que a primeira  computador electrónica foi máis ben creada en Inglaterra. Chámana  The  Collossus e foi fundamental para gañar a segunda guerra mundial, descifrando códigos dos alemáns unha velocidade electrónica”**.
  
-Y ¿adivinen qué?…también <fc #800080>**tuvo muchas mujeres detrás en su programación, provenientes del “Women’s Royal Naval Service”**</fc>.+E adiviñen que?…tamén <fc #800080>**tivo moitas mulleres detrás na súa programación, provenientes do “ Women’s Royal Naval Service”**</fc>.
  
 {{ https://miro.medium.com/max/1100/0*dLld6i2tcxLDL2bP.jpg |}} {{ https://miro.medium.com/max/1100/0*dLld6i2tcxLDL2bP.jpg |}}
Línea 41: Línea 41:
 Foto de https://www.britannica.com/technology/Colossus-computer Foto de https://www.britannica.com/technology/Colossus-computer
  
-Bueno, basta de historia militar. <wrap hi>Cuando la guerra terminólas computadoras empezaron a llegar a centros de investigación grandes corporaciones y ocurrió el primer “boom” de necesidad de programadores</wrap>En aquel entonces, <fc #800080>**las empresas buscaban especialmente a mujerespues casi nadie sabía programar y se creía que las mujeres podían aprender con más facilidad, por tener cualidades consideradas más femeninas” como la paciencia, la planificación paso a paso y la atención al detalle**</fc>.+Pero basta de historia militar. <wrap hi>Cando a guerra terminouas computadoras empezaron a chegar a centros de investigación grandes corporacións e ocorreu o primeiro “boom” de necesidade de programadores</wrap>Naquel entonces, <fc #800080>**as empresas buscaban especialmente a mullerespois case ninguén sabía programar e críase que as mulleres podían aprender con máis facilidade, por ter calidades consideradas máis femininas” como paciencia, planificación paso a paso e a atención ao detalle**</fc>.
  
-Incluso <wrap hi>la revista Cosmopolitan en 1967 recomendó a sus lectoras dedicarse a la programación, con frases bastante estereotipadas como “programar es como planificar una cena”</wrap>. Obviamente sabemos que programar es mucho más difícil que eso, pero al menos éramos llamadas masivamente a lanzarnos al mundo de las computadoras.+Incluso <wrap hi>revista Cosmopolitan en 1967 recomendou ás súas lectoras dedicarse á programación, con frases bastante  estereotipadas como “programar é como planificar unha cea”</wrap>. Obviamente sabemos que programar é moito máis difícil que iso, pero polo menos eramos chamadas masivamente a lanzarnos ao mundo das computadoras.
  
 {{ https://miro.medium.com/max/3200/0*6t6qBfKF6tq9zgcK.png |}} {{ https://miro.medium.com/max/3200/0*6t6qBfKF6tq9zgcK.png |}}
Línea 49: Línea 49:
 Foto tomada de http://thecomputerboys.com/?p=239 Foto tomada de http://thecomputerboys.com/?p=239
  
-**Otro grupo de mujeres pioneras fueron las “computers” de la NASA**. Si, así las llamaban porque hacían cálculos extremadamente complejos mano antes de que las máquinas computadoras llegaran a la NASA. **Luegocuando las IBMs llegaronellas fueron las más capacitadas para programarlas.**+**Outro grupo de mulleres pioneiras foron as “ computers” da NASA**. Se, así as chamaban porque facían cálculos extremadamente complexos man antes de que as máquinas computadoras chegasen á NASA. **Logocando as  IBMs chegaronelas foron as máis capacitadas para programalas.**
  
-Una de ellas fue [[https://es.wikipedia.org/wiki/Katherine_Johnson|Katherine Johnson]], cuyos cálculos jugaron un rol primordial en la llegada del hombre a la luna. Este 5 de marzo, la NASA acaba de nombrar un Centro de Investigación con su nombre. (Tarde, pero seguro). La historia de Katherine y otras “computers” de la NASA se cuenta en una una muy buena película llamada “Talentos Ocultos”. No se la pierdan :).+Unha delas foi [[https://es.wikipedia.org/wiki/Katherine_Johnson|Katherine Johnson]], cuxos cálculos xogaron un rol primordial na chegada do home á lúa. Este 5 de marzo, NASA acaba de nomear un Centro de Investigación co seu nome. (Tarde, pero seguro). historia de  Katherine e outras “ computers” da NASA cóntase nunha unha moi boa película chamada “Talentos Ocultos”. Non lla perdan :).
  
 {{ https://miro.medium.com/max/1222/1*rs0Pz60Ak9vbsuqgrlPJgw.png |}} {{ https://miro.medium.com/max/1222/1*rs0Pz60Ak9vbsuqgrlPJgw.png |}}
Línea 57: Línea 57:
 Foto de https://www.ebony.com/news/nasa-renames-facility-in-honor-of-katherine-johnson/ Foto de https://www.ebony.com/news/nasa-renames-facility-in-honor-of-katherine-johnson/
  
-La mayoría de **estas primeras programadoras eran autodidactas, pues la carrera de Ciencias de la Computación apenas estaba surgiendo en las universidades y pocas mujeres iban a la universidad**. Pero con tantos estímulos a su alrededor y la apertura de Ciencias de la Computación en más centros de estudiosmás y más mujeres se acercaron a aprender a programar en las universidades. Así, <fc #800080>**la participación de mujeres en Ciencias de la Computación en los EEUU creció vertiginosamente hasta 1984, llegando casi un 40%**</fc>. Hasta que algo cambió todo.+A maioría **destas primeiras programadoras eran autodidactas, pois a carreira de Ciencias da Computación apenas estaba a xurdir nas universidades e poucas mulleres ían á universidade**. Pero con tantos estímulos ao seu ao redor e a apertura de Ciencias da Computación en máis centros de estudosmáis e máis mulleres achegáronse a aprender a programar nas universidades. Así, <fc #800080>**participación de mulleres en Ciencias da Computación nos EEUU creceu  vertixinosamente ata 1984, chegando case un 40%**</fc>. Hasta que algo cambió todo.
  
 {{ https://miro.medium.com/max/2492/1*TNcaFyegwwcXxwKyTSOxHw.png |}} {{ https://miro.medium.com/max/2492/1*TNcaFyegwwcXxwKyTSOxHw.png |}}
  
-Si es la primera vez que ves este gráfico, seguro te sorprenderás y te preguntarás ¿qué pasó después de ese pico? Te cuento+Se é a primeira vez que ves este gráfico, seguro sorprenderasche e preguntarasche que pasou despois dese pico? Cóntoche
 </WRAP> </WRAP>
  
-==== La computadora personal (¿O la computadora para hombres?) ====+==== computadora persoal (Ou a computadora para homes?) ====
  
 <WRAP center round box 95%> <WRAP center round box 95%>
  
-<wrap hi>**A finales de los 70 principios de los 80, varias empresas empezaron a lanzar computadoras personales.**</wrap> Las computadoras más famosas fueron las IBM (con sistema operativo de Microsoft) y las Apple/Macintosh. La revista Time llegó nombrar en 1983 a la computadora personal como “Person of the year” (o en este caso “machine of the year”) personalidades como Steve Jobs Bill Gates se convirtieron en la cara de una nueva y lucrativa industria.+<wrap hi>**A finais dos 70 principios dos 80, varias empresas empezaron a lanzar computadoras personais.**</wrap> As computadoras máis famosas foron as  IBM (con sistema operativo de Microsoft) e as Apple/ Macintosh. revista Time chegou nomear en 1983 á computadora persoal como “ Person  of  the  year” (ou neste caso “ machine  of  the  year”) personalidades como  Steve Jobs Bill Gates convertéronse na cara dunha nova e lucrativa industria.
  
 |  {{ https://miro.medium.com/max/800/0*i-Qx6TWGDpOF689F.jpg |}}  |  {{ https://miro.medium.com/max/540/0*1EjzhvTI5073VbRr.jpg |}}  | |  {{ https://miro.medium.com/max/800/0*i-Qx6TWGDpOF689F.jpg |}}  |  {{ https://miro.medium.com/max/540/0*1EjzhvTI5073VbRr.jpg |}}  |
Línea 74: Línea 74:
 https://www.zdnet.com/article/how-bill-gates-accidentally-became-the-worlds-richest-man/ https://www.zdnet.com/article/how-bill-gates-accidentally-became-the-worlds-richest-man/
  
-Y aunque la computadora personal fue un gran avance para el mundo, r**epresentó un grave retroceso en la participación de mujeres en las ciencias de la computación**. Esta nueva industria del software sentó sus bases en Silicon Valley desde sus inicios tuvo una cultura creada por hombres que atrajo y retuvo mucho más a los hombres, que a las mujeres.+E aínda que a computadora persoal foi un gran avance para mundo, **representó un grave retroceso na participación de mulleres nas ciencias da computación**. Esta nova industria do software sentou as súas bases en Silicon  Valley desde os seus inicios tivo unha cultura creada por homes que atraeu e retivo moito máis aos homes, que ás mulleres.
  
 {{ https://miro.medium.com/max/1280/0*R-3n6LaZrmmJnz7M.jpg |}} {{ https://miro.medium.com/max/1280/0*R-3n6LaZrmmJnz7M.jpg |}}
Línea 80: Línea 80:
 Equipo creador de la Apple Lisa. https://www.pinterest.com/pin/476044623090979495/?lp=true Equipo creador de la Apple Lisa. https://www.pinterest.com/pin/476044623090979495/?lp=true
  
-<blockquote>Se convirtió rápidamente en una industria de hombres creando productos con hombres y para hombres, con publicidades extremadamente estereotipadas, que invitaban a los papás sus hijos varones usar la computadora o videojuegos en casa, y no a las mujeres.</blockquote>+<blockquote>Converteuse rapidamente nunha industria de homes creando produtos con homes e para homes, con publicidades extremadamente  estereotipadas, que convidaban os papás e aos seus fillos homes usar a computadora ou videoxogos en casa, e non ás mulleres.</blockquote>
  
-Estos son tan solo **un par de ejemplos de muchas publicidades estereotipadas de computadoras y videojuegos de los años 80**.+Estes son tan só **un par de exemplos de moitas publicidades  estereotipadas de computadoras e videoxogos dos anos 80**.
  
 {{ https://miro.medium.com/max/1172/1*afZz2jFCfh_4x-Bp5vLSYw.png |}} {{ https://miro.medium.com/max/1172/1*afZz2jFCfh_4x-Bp5vLSYw.png |}}
Línea 88: Línea 88:
 https://www.theatlantic.com/entertainment/archive/2015/06/clear-the-kitchen-table-how-apple-and-ibm-marketed-the-first-personal-computers/396047/ https://www.theatlantic.com/entertainment/archive/2015/06/clear-the-kitchen-table-how-apple-and-ibm-marketed-the-first-personal-computers/396047/
  
-Obviamente estas publicidades no salieron de la nada. Salieron de una sociedad ya estereotipada con hombres a la cabeza de empresas y agencias de publicidad que pensaron que lo más lógico era dirigir estos productos hombres¡Y qué daño nos hicieron a las mujeres curiosas por la tecnología!.+Obviamente estas publicidades non saíron da nada. Saíron dunha sociedade xa  estereotipada con homes á cabeza de empresas e axencias de publicidade que pensaron que o máis lóxico era dirixir estes produtos homesE que dano fixéronnos ás mulleres curiosas pola tecnoloxía!.
  
-Las computadoras dejaron de ser algo escondido en un laboratorio, para ser algo presente en cada oficina en cada hogar; algo que los chicos y hombres empezaron a utilizar muchísimo más que las chicas y mujerescomo esas primeras computadoras no eran tan avanzadas, requerían algo de programación de parte de los usuarios, lo cual le dio esos usuarios hombres mucha experiencia como programadores desde su adolescencia.+As computadoras deixaron de ser algo escondido nun laboratorio, para ser algo presente en cada oficina en cada fogar; algo que os mozos e homes empezaron a utilizar moitísimo máis que as mozas e mullerescomo esas primeiras computadoras non eran tan avanzadas, requirían algo de programación de parte dos usuarios, o cal lle deu eses usuarios homes moita experiencia como programadores desde a súa adolescencia.
  
-Así, cuando estos hombres llegaban al primer día de clases de Computación en la universidadya sabían mucho más que sus compañeras mujeres y ellos se sentían superiores y ellas se sentían inferiores, pues no sabían todo lo que ellos habían aprendido usando las computadoras o videojuegos en casa.+Así, cando estes homes chegaban ao primeiro día de clases de Computación na universidadexa sabían moito máis que as súas compañeiras mulleres e eles sentíanse superiores e elas sentíanse inferiores, pois non sabían todo que eles habían aprendido usando as computadoras ou videoxogos en casa.
  
-Ademáslas universidades y los profesores ratificaban estos estereotipos, con pruebas muy difíciles desde el primer año que sacaban a las mujeres mucho más rápido que a los hombrespruebas que consideraban necesarias, pues había demasiada demanda por las carreras de computación y poca oferta.+Ademaisas universidades e os profesores ratificaban estes estereotipos, con probas moi difíciles desde o primeiro ano que sacaban ás mulleres moito máis rápido que aos homesprobas que consideraban necesarias, pois había demasiada demanda polas carreiras de computación e pouca oferta.
  
 {{ https://miro.medium.com/max/1300/0*pubs5Zwo0HynmRNP.jpg |}} {{ https://miro.medium.com/max/1300/0*pubs5Zwo0HynmRNP.jpg |}}
  
-Clase actual en el MIT de Inteligencia Artificial. https://www.eecs.mit.edu/node/6885+Clase actual no MIT de Intelixencia Artificial. https://www.eecs.mit.edu/node/6885
  
-En la universidad de Carnegie Mellon se dieron cuenta de este efecto (defecto) crearon un programa distinto de Ciencias de la Computación en los años 90. Decidieron abrir la carrera con dos “tracks”: una línea para personas que empezaban con experiencia en programación (la mayoría hombresy una línea para personas que no tenían experiencia (la mayoría mujeres). Los resultados fueron sorprendentes. Primero se dieron cuenta que los estudiantes se nivelaban después de 2 años en carrera y luego notaron que muchas más mujeres completaban el programa. En pocos años las mujeres egresadas de ciencias de la computación en esta universidad pasaron de ser un pequeño 7% de los egresados a ser un 42%. ¡Qué gran ejemplo de estrategia de equidad de género!.+Na universidade de  Carnegie  Mellon déronse conta deste efecto (ou defecto) crearon un programa distinto de Ciencias da Computación nos anos 90. Decidiron abrir a carreira con dúas “ tracks”: unha liña para persoas que empezaban con experiencia en programación (a maioría homese unha liña para persoas que non tiñan experiencia (a maioría mulleres). Os resultados foron sorprendentes. Primeiro déronse conta que os estudantes se nivelaban despois de 2 anos en carreira e logo notaron que moitas máis mulleres completaban programa. En poucos anos as mulleres  egresadas de ciencias da computación nesta universidade pasaron de ser un pequeno 7% dos  egresados a ser un 42%. Que gran exemplo de estratexia de equidade de xénero!.
  
-Pero pocas universidades decidieron cambiar el rumbo de la historia como lo hizo Carnegie Mellon. Hay un par de casos más contados en este gran reportaje del New York Times llamado “The Secret Story of Women in Coding”.+Pero poucas universidades decidiron cambiar rumbo da historia como o fixo  Carnegie  Mellon. Hai un par de casos máis contados nesta gran reportaxe do New York Times chamado “ The  Secret Narrativa  of  Women  in  Coding”.
  
-Así estas barreras y estereotipos en el hogarla publicidadla academia y las empresas tecnológicasse alimentaron y fueron creciendoEl resultado fue el estereotipo del “geek programador” que aún sigue vigente en todas partes, en las empresas más famosas y hasta en la reciente serie “Silicon Valley” de HBO.+Así estas barreiras e estereotipos no fogara publicidadeacademia e as empresas tecnolóxicasalimentáronse e foron crecendoresultado foi o estereotipo do “ geek programador” que aínda segue vixente en todas partes, nas empresas máis famosas e ata na recente serie “ Silicon  Valley” de  HBO.
  
 {{ https://miro.medium.com/max/1920/0*2731ySqH5kzmxiiQ.jpg |}} {{ https://miro.medium.com/max/1920/0*2731ySqH5kzmxiiQ.jpg |}}
  
-% de mujeres en tech jobs (barra color menta) en algunas de las principales empresas tech. https://www.statista.com/chart/8738/diversity-at-uber-and-other-tech-companies/+% de mulleres en tech jobs (barra color menta) en algunhas das principais empresas tech. https://www.statista.com/chart/8738/diversity-at-uber-and-other-tech-companies/
  
 {{ https://miro.medium.com/max/2048/0*5R5t5I1vfJbhKXfc.jpg |}} {{ https://miro.medium.com/max/2048/0*5R5t5I1vfJbhKXfc.jpg |}}
  
-Personajes de la serie Silicon Valey al aire en HBO+Personaxes da serie Silicon Valey en HBO
 </WRAP> </WRAP>
  
-==== ¿Y ahoraqué hacemos? ====+==== E agoraque facemos? ====
  
 <WRAP center round box %> <WRAP center round box %>
-Ya hay varios esfuerzos para animar a más mujeres hacer carrera en el rubro tecnológico. En Laboratoria ya se han graduado más de 1000 talentosas mujeres y más de 750 han entrado trabajar en más de 400 empresas en Perú, Chile, México, Brasil EEUU. Ademáshay muchas iniciativas surgiendo en la región como Talent Woman en México, +Mujeres en UX en Chile Perú Reprograma en Brasil.+Xa hai varios esforzos para animar a máis mulleres facer carreira no  rubro tecnolóxico. En  Laboratoria xa se han graduado máis de 1000  talentosas mulleres e máis de 750 entraron traballar en máis de 400 empresas en Perú, Chile, México, Brasil EEUU. Ademaishai moitas iniciativas xurdindo na rexión como  Talent  Woman en México, +Mujeres en  UX en Chile Perú e  Reprograma en Brasil.
  
-Se necesitan muchas más mujeres y más organizaciones involucradas para hacer nuestra economía digital más competitiva, diversa e inclusiva. Ademáses fundamental conocer la historia, para darse cuenta que todo ha sido culpa de absurdos estereotipos que vale la pena cuestionar romper.+Necesítanse moitas máis mulleres e máis organizacións involucradas para facer a nosa economía dixital máis competitiva, diversa e inclusiva. Ademaisé fundamental coñecer a historia, para darse conta que todo foi culpa de absurdos estereotipos que vale pena cuestionar romper.
  
-La tecnología no es femenina ni masculina. La tecnología es el presente y es el futuro, y ya es hora de regresar a un mejor balance de hombres y mujeres programando el mundo.+A tecnoloxía non é feminina nin masculina. A tecnoloxía é o presente e é o futuro, e xa é hora de regresar a un mellor balance de homes e mulleres programando mundo.
  
-Te invito a seguir nuestra campaña #EsHoraDeRegresar en las redes a participar. Necesitamos más mujeres en Tech y más padreshermanos, amigos, profesores, empleadores y mentores apoyándolas.+Convídoche a seguir a nosa campaña # EsHoraDeRegresar nas redes a participar. Necesitamos máis mulleres en  Tech e máis paisirmáns, amigos, profesores, empregadores e mentores apoiándoas.
 </WRAP> </WRAP>
  
-===== Cando las mujeres dominaban el software =====+===== Cando as mulleres dominaban software =====
  
 <WRAP center round box 95%> <WRAP center round box 95%>
-[[https://elpais.com/tecnologia/2019/09/11/actualidad/1568211819_635943.html|Cuando las mujeres dominaban el software]]+[[https://elpais.com/tecnologia/2019/09/11/actualidad/1568211819_635943.html|Cando as mulleres dominaban software]]
  
-<blockquote>Las programadoras tuvieron un papel fundamental en el inicio del desarrollo de la informática, pero desde los años 80 su papel ha ido cayendo</blockquote>+<blockquote>As programadoras tiveron un papel fundamental no inicio do desenvolvemento da informática, pero desde os anos 80 o seu papel foi caendo</blockquote>
  
-La teniente Grace Hopper codifica problemas en una cinta perforada para introducirla en una de las máquinas calculadoras inventadas por Howard H. Aiken en los años 40.+A tenente Grace  Hopper codifica problemas nunha cinta perforada para introducila nunha das máquinas calculadoras inventadas por  Howard  H.  Aiken nos anos 40.
  
 {{ https://ep01.epimg.net/tecnologia/imagenes/2019/09/11/actualidad/1568211819_635943_1568212568_noticia_normal.jpg |}} {{ https://ep01.epimg.net/tecnologia/imagenes/2019/09/11/actualidad/1568211819_635943_1568212568_noticia_normal.jpg |}}
  
-En abril de 1967, la edición estadounidense de [[https://web.archive.org/web/20180118004813/http://blog.fogcreek.com/girls-go-geek-again/|la revista femenina Cosmopolitan publicó]] un reportaje titulado "Las chicas informáticas"Las fotos eran de una joven programadora de IBM rodeada de hombres ingenieros. "Hace 20 años [en 1947] una chica podía ser secretaria, maestra, quizá bibliotecaria, trabajadora social o enfermera", decía el texto. "Si era realmente ambiciosa podía competir con hombres, a menudo trabajando más horas por menos dinero. Pero ahora han llegado los grandes, fascinantes ordenadores y un nuevo tipo de trabajo para las mujeres: programar", añadía.+En abril de 1967, edición estadounidense da [[https://web.archive.org/web/20180118004813/http://blog.fogcreek.com/girls-go-geek-again/|revista fiminina Cosmopolitan publicou]] unha reportaxe titulada "As mozas informáticas"As fotos eran dunha nova programadora de  IBM rodeada de homes enxeñeiros. "Hai 20 anos [en 1947] unha moza podía ser secretaria, mestra, quizá bibliotecaria, traballadora social ou enfermeira", dicía o texto. "Se era realmente ambiciosa podía competir con homes, a miúdo traballando máis horas por menos diñeiro. Pero agora chegaron os grandes, fascinantes computadores e un novo tipo de traballo para as mulleres: programar", engadía.
  
 {{ https://web.archive.org/web/20180118183619im_/https://blog.fogcreek.com/wp-content/uploads/2011/07/computer-girls1.png |}} {{ https://web.archive.org/web/20180118183619im_/https://blog.fogcreek.com/wp-content/uploads/2011/07/computer-girls1.png |}}
  
-El sueldo en 1967 en ese nuevo trabajo podía alcanzar 20.000 dólares al año, cerca de 150.000 euros al cambio actual tras calcular la inflación.+O soldo en 1967 nese novo traballo podía alcanzar 20.000 dólares ao ano, cerca de 150.000 euros ao cambio actual tras calcular inflación.
  
-<fc #800080>**Antes de la llegada del ordenador personalcuando las computadoras eran aparatos que ocupaban habitaciones enteraslas mujeres eran casi la mitad de las empleadas en programarlos**</fc>Fue un momento histórico especial, con sus características que duró hasta mediados de los 80, según recuerda el escritor Clive Thompson en su nuevo libro Programadores. La creación de una nueva tribu y la recreación del mundo, de momento publicado solo en inglés. "Es increíble lo poco que se habla de las mujeres pioneras", dice Patricia Ordóñez, catedrática asociada de Informática en la Universidad de Puerto Rico Río Piedras.+<fc #800080>**Antes da chegada do computador persoalcando as computadoras eran aparellos que ocupaban habitacións enteirasas mulleres eran case a metade das empregadas en programalos**</fc>Foi un momento histórico especial, coas súas características que durou ata mediados dos 80, segundo lembra o escritor Clive  Thompson no seu novo libro Programadores. creación dunha nova tribo e a recreación do mundo, de momento publicado só en inglés. "É incrible o pouco que se fala das mulleres pioneiras", di Patricia Ordóñez, catedrática asociada de Informática na Universidade de Porto Rico Río Pedras.
  
-[[https://es.wikipedia.org/wiki/Grace_Murray_Hopper|Grace Hopper]], una de las pioneras que ayudó crear el primer ordenadordecía en Cosmopolitan, que programar es "como preparar una cena"+[[https://es.wikipedia.org/wiki/Grace_Murray_Hopper|Grace Hopper]], unha das pioneiras que axudou crear o primeiro computadordicía en  Cosmopolitan, que programar é "como preparar unha cea"
  
-**[[https://elpais.com/tecnologia/2018/06/14/actualidad/1528977394_341784.html|¿Por qué las mujeres dominaron el inicio del software?]]** <wrap hi>Porque era un sector nuevo y el prestigio estaba en algo cercano pero distinto: el hardware</wrap>. "Una de las razones por las que en los 60 los hombres no eran programadores a tiempo completo es porque la parte sexy, gratificante era el hardware", construir los ordenadoresdice Thompson. **Ahí estaba el dinero que invertía el Gobierno y las grandes dificultades intelectuales**. La programación era un punto intermedio entre los ingenieros y las secretarias: <fc #800080>**"Las programadoras de carrera no eran personal investigador, sino que servían al personal investigador"**</fc>, escribe Thompson.+**[[https://elpais.com/tecnologia/2018/06/14/actualidad/1528977394_341784.html|Por que as mulleres dominaron inicio do software?]]** <wrap hi>Porque era un sector novo e o prestixio estaba en algo cercano pero distinto: hardware</wrap>. "Unha das razóns polas que nos 60 os homes non eran programadores a tempo completo é porque parte sexy, gratificante era hardware", construír os computadoresdi  Thompson. **Aí estaba o diñeiro que investía o Goberno e as grandes dificultades intelectuais**. programación era un punto intermedio entre os enxeñeiros e as secretarias: <fc #800080>**"As programadoras de carreira non eran persoal investigador, senón que servían ao persoal investigador"**</fc>, escribe Thompson.
  
-A pesar de su peso, los clichés de la época eran imbatibles. Grace Hopper, una de las pioneras que trabajó en la empresa que había creado el primer ordenador programable, el Eniac, decía en el texto de Cosmopolitan, que programar es "como preparar una cena". Había que planificar "los detalles con paciencia", decía Hopper, que añadía: <wrap hi>**"Las mujeres están hechas para programar ordenadores"**</wrap>No era un comentario raro para la época: un libro de 1968 sobre cómo llegar a ser informático sugería que quien disfrutaba "cocinando a partir de un libro de cocina" podía tener aptitudes naturales para programar.+A pesar do seu peso, os  clichés da época eran imbatibles. Grace  Hopper, unha das pioneiras que traballou na empresa que creara o primeiro computador  programable, Eniac, dicía no texto de  Cosmopolitan, que programar é "como preparar unha cea". Había que planificar "os detalles con paciencia", dicía  Hopper, que engadía: <wrap hi>**"As mulleres están feitas para programar ordenadores"**</wrap>Non era un comentario raro para época: un libro de 1968 sobre como chegar a ser informático suxería que quen gozaba "cociñando a partir dun libro de cociña" podía ter aptitudes naturais para programar.
  
-También saber coser era bueno para programar, decíanLas comparaciones eran con labores rutinarias y de atención al detalle. Nadie sabía exactamente en realidad qué era programar. Los primeros lenguajes compiladores –que traducían algo parecido a nuestras lenguas a ceros y unos– acababan de crearse. Las mujeres tenían además un pedigrí añadido por haber colaborado desde laboratorios clave como con el Eniac en Bletchley Park en Reino Unido, que contribuyó a la victoria aliada en la Segunda Guerra Mundial.+Tamén saber coser era bo para programar, dicíanAs comparacións eran con labores rutineiros e de atención ao detalle. Ninguén sabía exactamente en realidade que era programar. As primeiras linguaxes  compiladores –que traducían algo parecido ás nosas linguas a ceros e uns– acababan de crearse. As mulleres tiñan ademais un  pedigrí engadido por colaborar desde laboratorios crave como co Eniac ou en  Bletchley  Park en Reino Unido, que contribuíu á vitoria aliada na Segunda Guerra Mundial.
  
-Esa mezcla de valores que hacían que las mujeres se consolidaran como programadoras llegó a su cima, según Thompson, en 1984. Al principio de ese año un 37,1% de los estudiantes de informática en Estados Unidos eran mujeres. A partir de ahíla caída. En 2012, el porcentaje rondaba el 17%. El dato es más impactante porque en otras carreraslas mujeres estudiantes aumentan desde los años 60. En medicina o derecho rondan el 50% desde unos inicios que no llegaban al 10%.+Esa mestura de valores que facían que as mulleres se consolidasen como programadoras chegou á súa cima, segundo  Thompson, en 1984. Ao principio dese ano un 37,1% dos estudantes de informática en Estados Unidos eran mulleres. A partir de caída. En 2012, a porcentaxe roldaba o 17%. dato é máis impactante porque noutras carreirasas mulleres estudantes aumentan desde os anos 60. En medicina ou dereito roldan o 50% desde uns inicios que non chegaban ao 10%.
 </WRAP> </WRAP>
  
-==== Los tres motivos de las desaparición ====+==== Os tres motivos da desaparición ====
  
 <WRAP center round box 95%> <WRAP center round box 95%>
  
-¿Qué ocurrió para que las mujeres desaparecieran de la informática para que los hombres llegaran en masa a desplazarlas? Tres cosas, según Thompson. Unoel software era cada vez más importante y las empresas empezaban a nombrar a directivos con esa formación. Una cosa era introducir a programadoras para que teclearan, otra distinta era hacerlas directivas.+Que ocorreu para que as mulleres desaparecesen da informática ou para que os homes chegasen en masa a desprazalas? Tres cosas, segundo  Thompson. Unsoftware era cada vez máis importante e as empresas empezaban a nomear a directivos con esa formación. Unha cousa era introducir a programadoras para que  teclearan, outra distinta era facelas directivas.
  
-Dosla llegada de los ordenadores personales los hogaresLos adolescentes podían trastear desde muy jóvenes con sus Commodore 64 y los padres solían regalar el aparato al niño al menos ponerlo en su habitación. Según un estudio sobre la diferencia entre géneros de Jane Margolis, de la Carnegie Mellon University, en los años 90, los padres tenían el doble de probabilidad de regalar un ordenador a un hijo que a una hijaera más fácil meterse en la carrera con conocimientos previos de ordenadoresaunque investigaciones posteriores han desmontado la idea de que los hackers adolescentes son mejores licenciados en informática.+Dous, a chegada dos computadores persoais aos fogaresOs adolescentes podían  trastear desde moi novos cos seus  Commodore 64 e os pais adoitaban regalar o aparello ao neno ou polo menos poñelo na súa habitación. Segundo un estudo sobre a diferenza entre xéneros de Jane  Margolis, da  Carnegie  Mellon  University, nos anos 90, os pais tiñan o dobre de probabilidade de regalar un computador a un fillo que a unha fillaera máis fácil meterse na carreira con coñecementos previos de computadoresaínda que investigacións posteriores desmontaron a idea de que os  hackers adolescentes son mellores licenciados en informática.
  
-No solo eso. "Esa irrupción vino acompañada de videojuegos con narrativas bastante simples pero que enganchaban que hizo que se empezara a popularizar la imagen del informático como un friki, un ser asocial que no se relacionaba con nada salvo con su máquina, que es un estereotipo que no funciona entre las mujeres", explica Paloma Díaz, catedrática del Departamento de Informática de la Universidad Carlos III.+Non só iso. "Esa irrupción veu acompañada de videoxogos con narrativas bastante simples pero que enganchaban que fixo que se empezase a popularizar a imaxe do informático como un friki, un ser  asocial que non se relacionaba con nada salvo coa súa máquina, que é un estereotipo que non funciona entre as mulleres", explica Pomba Díaz, catedrática do Departamento de Informática da Universidade Carlos III.
  
-"Cuando una profesión nueva se convierte en estable, su estatus subehay más dinero y los hombres empujan las mujeres hacia fuera"+"Cando unha profesión nova convértese en estable, o seu status sobehai máis diñeiro e os homes empuxan ás mulleres cara fóra"
  
-Ese modelo del informático friki cuajó y tuvo consecuencias: "Se comenzó a valorar más a la persona que se moldeaba como geek, que trabajaba todas horassin importarle su apariencia, ni su higiene y estaba obsesionado con la computadora. Se veían como inteligentesse escuchaban y valoraban, y se comenzó a crear un ambiente tóxico que repelía a los que eran diferentes. Ese ambiente sigue y crea una cultura de exclusión", cree Ordóñez.+Ese modelo do informático friki callou e tivo consecuencias: "Comezouse a valorar máis á persoa que se moldeaba como  geek, que traballaba acotío, sen importarlle súa aparencianin a súa hixiene e estaba obsesionado coa computadora. Víanse como intelixentesescoitábanse e valoraban, e comezouse a crear un ambiente tóxico que repelía aos que eran diferentes. Ese ambiente segue e crea unha cultura de exclusión", cre Ordóñez.
  
-**Y tres, la llegada del dinero**. <fc #800080>**"Como los sociólogos han demostrado hace tiempo", escribe Thompson, "cuando un sector está cada vez mejor pagado y es prominente, los hombres que lo habían despreciado se apresuran a entrar".**</fc>+**Y tres, a chegada do diñeiro**. <fc #800080>**"Como os sociólogos demostraron hai tempo", escribe  Thompson, "cando un sector está cada vez mellor pago e é prominente, os homes que o desprezaban apresúranse a entrar".**</fc>
  
-Así recordaba Diane Greene, ex presidenta ejecutiva de Google Cloud, en una conversación reciente con EL PAÍS, los años del cambio, en 1985: "Mi clase en la Universidad de Berkeley estaba llena de mujeresÉramos un 30%. Todo el mundo inventaba y nadie se daba cuenta de si eras una mujer o un hombre. Simplemente hacíamos esa cosa nueva juntosDespués, un día que me encontré en un avión, pregunté a [la activista] Gloria Steinem qué pasaba, por qué era tan difícil ahora para las mujeres, por qué había tanta discriminación de géneroMe contestó: 'Es muy obvio. Cuando una profesión nueva se convierte en estable, su estatus subehay más dinero y los hombres empujan las mujeres hacia fuera'".+Así lembraba Diane  Greene, ex presidenta executiva de Google  Cloud, nunha conversación recente co PAÍS, os anos do cambio, en 1985: "A miña clase na Universidade de  Berkeley estaba chea de mulleresEramos un 30%. Todo mundo inventaba e ninguén se daba conta de se eras unha muller ou un home. Simplemente faciamos esa cousa nova xuntosDespois, un día que me atopei nun avión, preguntei a [activista] Gloria  Steinem que pasaba, por que era tan difícil agora para as mulleres, por que había tanta discriminación de xéneroContestoume: 'É moi obvio. Cando unha profesión nova convértese en estable, o seu status sobehai máis diñeiro e os homes empuxan ás mulleres cara fóra'".
  
-A pesar de las diferencias entre el desarrollo informático inicial con Estados Unidos, en España los porcentajes entre estudiantes de informática son parecidos. En 1985, un 30% de los alumnos de informática en España eran mujeres. En 2016 cayeron hasta el 12%, según datos de una investigación de Juan Julián Merelo Cecilia Merelo.+A pesar das diferenzas entre o desenvolvemento informático inicial con Estados Unidos, en España as porcentaxes entre estudantes de informática son parecidos. En 1985, un 30% dos alumnos de informática en España eran mulleres. En 2016 caeron ata o 12%, segundo datos dunha investigación de Juan Julián  Merelo Cecilia  Merelo.
  
-En otro trabajo de estos dos autores, detectaron que "existe un punto de inflexión alrededor de los 10 años en los que las niñas dejan de tener interés por la Informática como una carrera profesional". Este problema de percepción, que no existía al principio de la programación porque era un oficio sin pasado, es clave ahora: "Cuando una parte importante del mercado de trabajo más cualificado requiere habilidades de programación computación, que una parte de la población se autoexcluya por motivos subjetivoses un problema. Que perdamos parte del talento por una percepción equivocada de esta profesión, es un problema", explica Díaz. "Hay que mostrar a las chicas que es una carrera profesional más, con grandes, medianas y pequeñas figuras, sobre todo con un gran mercado laboral."+Noutro traballo destes dous autores, detectaron que "existe un punto de  infl exión ao redor dos 10 anos nos que as nenas deixan de ter interese pola Informática como unha carreira profesional". Este problema de percepción, que non existía ao principio da programación porque era un oficio sen pasado, é clave agora: "Cando unha parte importante do mercado de traballo máis cualificado require habilidades de programación computación, que unha parte da poboación se  autoexcluya por motivos subxectivosé un problema. Que perdamos parte do talento por unha percepción equivocada desta profesión, é un problema", explica Díaz. "Hai que mostrar ás mozas que é unha carreira profesional máis, con grandes, medianas e pequenas figuras, sobre todo cun gran mercado laboral."
  
-  * [[https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&channel=crow&q=kodable|kodable: juego de programación gratis diseñado por una programadora]]+  * [[https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&channel=crow&q=kodable|kodable: xogo de programación gratis deseñado por unha programadora]]
 </WRAP> </WRAP>
  
  
-===== Mas sobre informática =====+===== Máis sobre informática =====
  
 <WRAP center round box 95%> <WRAP center round box 95%>
-  * [[https://www.eldiario.es/tecnologia/informatica-trabajo-mujeres-dominada-hombres_0_679282351.html|Cómo la informática pasó de ser un trabajo para mujeres a estar dominada por hombres]] +  * [[https://www.eldiario.es/tecnologia/informatica-trabajo-mujeres-dominada-hombres_0_679282351.html|Como a informática pasou de ser un traballo para mulleres a estar dominada por homes]] 
  
 <blockquote>Aunque ahora las alumnas de ingeniería son minoría, en la década de los 80 llegaron a representar casi el 40% de los matriculados en EEUU</blockquote> <blockquote>Aunque ahora las alumnas de ingeniería son minoría, en la década de los 80 llegaron a representar casi el 40% de los matriculados en EEUU</blockquote>
Línea 192: Línea 192:
 {{ https://www.eldiario.es/fotos/ENIAC-Women_EDIIMA20170307_0895_22.jpg |}} {{ https://www.eldiario.es/fotos/ENIAC-Women_EDIIMA20170307_0895_22.jpg |}}
  
-Las "chicas del ENIAC", informáticas encargadas de calcular estadísticas durante la Segunda Guerra Mundial +As "mozas do ENIAC", informáticas encargadas de calcular estatísticas durante Segunda Guerra Mundial 
  
  
-  * [[https://www.eldiario.es/tecnologia/programadoras-cambiaron-mundo_0_619788261.html|Cinco pioneras de la programación que cambiaron el mundo|The Secret History of Women in Coding]]+  * [[https://www.eldiario.es/tecnologia/programadoras-cambiaron-mundo_0_619788261.html|Cinco pioneiras da programación que cambiaron mundo|The Secret History of Women in Coding]]
  
 {{ https://static01.nyt.com/images/2019/02/17/magazine/17mag-coders-pics-slide-ELU0/17mag-coders-pics-slide-ELU0-superJumbo.png?300 |}} {{ https://static01.nyt.com/images/2019/02/17/magazine/17mag-coders-pics-slide-ELU0/17mag-coders-pics-slide-ELU0-superJumbo.png?300 |}}
tecnologas_e_programadoras.txt · Última modificación: 2024/02/22 19:19 por iagoglez