Herramientas de usuario

Herramientas del sitio


viuvas_de

¡Esta es una revisión vieja del documento!


<fc #6495ed>O diñeiro das mulleres / “Viúvas de”</fc>

Desde Edmund Burke ata Antonin Scalia e Donald Trump, desde John C. Calhoun ata Ayn Rand, A mente reaccionaria avanza a idea de que todas as ideoloxías de dereitas, desde o século xviii ata hoxe, son improvisacións sobre o mesmo tema: a experiencia vivida de ter poder, velo ameazado e tratar de mantelo.

Sesgos ocultos ou ocultados?


O sistema de pensións

Contraprogramar a pobreza

Según datos de 2017, só o 42% das mulleres cobran unha pensión hoxe día, e a súa contía é un 37% menor que a dos homes. De modo que, se a brecha que nos separa salarialmente nos anos profesionais rolda o 23%, a xubilación non fai senón acrecentar substancialmente dita inxustiza. No caso das mulleres -de acordo coa doutora en Economía, Júlia Montserrat- dous terzos desas pensións non chegan, ademais, ao salario mínimo interprofesional. É dicir, que de cada 10 mulleres hoxe día, só 4 cobran unha pensión, e só 1 delas cobra por encima dos 700 e pouco euros ao mes.

Facendo un exercicio de empatía, custa imaxinar o que debe ser enfrontarse ao día a día para estas mulleres, outrora “traballadoras”. Cálculos arriba, cálculos abaixo… Pero o que de verdade doe é imaxinar o que debe ser a vida para esas outras mulleres que o que perciben son pensións non contributivas. Porque, estas si, están maioritariamente dirixidas ás mulleres. Esa enorme “chea” de mulleres que “non traballaron” fóra de casa, ou que o fixeron na escuridade legal dos traballos peor pagos, e que hoxe día arrastran os seus últimos anos con 370 euros ao mes. Mulleres maiores por debaixo do umbral da pobreza.

Pobreza programada

Entre os motivos desta pobreza programada, está, sen dúbida, a propia configuración do noso sistema de pensións. Un sistema cuestionado estes últimos meses polos miles e miles de pensionistas que tomaron as rúas en exemplar exercicio de democracia. Homes e mulleres que cuestionan a súa xustiza, á vez que reclaman o seu dereito para vivir con dignidade. Pero que hai delas? Non merece unha mirada específica de xénero o actual cuestionamiento do sistema? Seguir lendo

Ata 1981...

As miñas avoas e a lei

En 1977, foi noticia que a Dirección Xeral de Notariado ditase unha resolución outorgando “a plena facultade da muller respecto a os seus propios bens, aínda cando sexa casada e en réxime de lucrativos” (!), xerando o seguinte titular tan obvio no País: A muller casada poderá comprar bens inmobles El artigo nos informa de contradicións que persistían vía varios artigos que garantían que o marido fose o administrador único desta sociedade, e salvo para a venda, podía dispoñer sen consulta nin permiso dos bens adquiridos. A muller, en cambio, só dispón libremente dos bens adquiridos para a cesta da compra.

“É dicir, os bens de inmediato consumo familiar, nos que a muller dispón dado o seu papel tradicional e avalado pola lei, de dedicación ao fogar e coidado deste.”

Ata 1981, todas as nosas nais e avoas debían pedir permiso a pai ou marido para poder traballar, cobrar o seu salario, vivir fóra da casa paterna, exercer o comercio, abrir contas correntes en bancos, sacar o seu pasaporte, o carné de conducir…

Concepción Arenal estudou Dereito entre 1841 e 1846, como oínte e disfrazada de home. Só en 1966 puideron acceder as mulleres aos cargos de maxistrada, xuíz ou fiscal, pois «a muller poñería en perigo certos atributos aos que non debe renunciar, como son a tenrura, a delicadeza e a sensibilidade», de exercer tales profesións.

Pero aínda que o tema deste proxecto refírese ao desenvolvemento profesional, non se pode deixar de lembrar que “a vinganza do sangue” seguía sendo una facultar criminal concedida a pais e maridos para matar a fillas e esposas e aos homes que xacían con elas. Este “dereito”, recollido xa no Código penal de 1870 e reintroducido na ditadura de Franco, non foi eliminado ata 1963.

As obreiras nas fábricas

“Nunca ninguén se opuxo a que as mulleres traballen. Ao único que hai obxeccións é a pagar ás mulleres para traballar”.Gladys Strum, política de Saskatchewan, provincia do oeste de Canadá.

Na cidade había un elevado número de postos de traballo nun determinado tipo de fábricas nas que as mulleres eran absolutamente maioritarias: na fábrica de tabacos, na de mistos, de tecidos e as relacionadas coa pesca, o salgadura e as conservas.

As traballadoras destas fábricas presentaban algunhas notas comúns, ademais da máis destacable que era a composición do cadro de persoal dominado por mulleres, entre as que destacan as seguintes:

1) O pago do seu traballo por “obra feita”: Esta circunstancia explica, en boa medida, a escasa participación das mulleres das fábricas nas reivindicacións do

2) Las diferencias salariales con respecto a sus compañeros: entre un tercio y la mitad menor. Contra esta discriminación no había huelgas de protesta (ellas no se lo podían permitir y a los hombres no les interesaba).

3) As formas de protesta empregadas polas mulleres nas fábricas: foron, ata ben entrado o s. XX, “máis espontáneas e máis viscerales” (en forma de motín) que organizadas previamente (como as folgas). Entre os motivos de protesta destacaban:

  • Os relacionados con abuso de autoridade por parte dos xefes
  • A falta, ou mala calidade, da materia prima que traballaban (non podían traballar ou o resultado era de mala calidade e elas traballaban por “obra feita”)
  • Demandas de aumento do pago (non é correcto dicir salarial xa que non lles pagaban polo seu tempo de traballo)
  • En apoio a outros colectivos en folga
  • Por tensión e rivalidade orixinada entre sindicatos propios pero de diferente signo ideolóxico

4) A convivencia familiar dentro da mesma fábrica: Era habitual que coincidisen varias xeracións de mulleres da mesma familia polo dereito preferente das fillas cando se precisaban novas operarias.

Algo que ten relación co contexto de miseria e a interpretación da implicaicón e o coñecemento por parte das organizacións (públicas e privadas) da época.Leste mesmo caso verémolo na empresa de Auguas da Coruña

Así como nos homes era habitual cambiar de fábrica ou de edificio ao longo da súa vida, no caso das mulleres non se daba esta situación. É dicir, un elevado número de mulleres podía superar os 60 anos de permanencia na mesma factoría xa que entraban con 9 ou 10 anos e traballaban ata que o corpo aguantase.

A prensa local recolle noticias de traballadoras anciás falecidas durante o traballo. Cando se entraba na fábrica, era para toda a vida

5) A tardanza en asociarse sindicalmente: Isto obedecía a varias razóns entre as que tiña un peso importante a oposición que, nalgúns casos, ofrecían os seus compañeiros para deixalas asociarse, tanto formando novas organizacións como “permitíndolles” asociarse nas xa existentes formadas por homes.

As cigarreras foron as que lograron organizarse con máis eficacia, alcanzando melloras salariais con respecto ao resto dos colectivos de operarias das restantes fábricas.

Privilegios muy arraigados


Actividades extradomésticas remuneradas

una de las principales conclusiones, de carácter cualitativo, se refiere a la constante omisión, por pudor cuando no mal intencionado olvido, respecto a datos que relacionen el trabajo y la ocupación de las mujeres con el dinero, de legitimar sus intereses y aportacións económicas incluso cuando esta se refería claramente las “actividades extradomésticas” y remuneradas“

Las pioneras lo hicieron porque no sabían, o no quisieron saber, que la ley se lo impedía. Todas y cada una de ellas, con mayor o menor relevancia pública o incluso desde el más puro anonimato, fueron abriendo brechas en el muro de la ley que protegía la evolución de un privilegio que mantenía el basallaje de la mitad de la problación.

Como ejemplos del sometimiento de la mujer al hombre encontramos múltiples preceptos dentro de nuestras normas jurídicas decimonónicas. El Código Civil español de 1889, vigente a día de hoy pero con importantes modificaciones en materia de igualdad entre sexos, señalaba en su artículo 1263 relativo a la materia contractual, que no podían prestar consentimiento:

  • 1º Los menores no emancipados
  • 2º Los locos o dementes y los sordomudos que no sepan escribir
  • Las mujeres casadas, en los casos expresados por la ley.

El artículo 57 del mismo texto legal, indicaba que «El marido ha de proteger a la mujer y esta obedecerle», o el artículo 60 que recogía la conocida como licencia marital, pues «El marido es el representante de su mujer. Esta no puede, sin su licencia, comparecer en juicio por sí o por medio de Procurador. (…)».

El Código Civil ha sido modificado por diversas normas que lo han ido adaptando a la realidad del tiempo en que nos encontramos, por ejemplo, a través de la Ley de 29 de abril de 1958, la de 2 de mayo de 1975, que eliminó la licencia marital, la Ley de 13 de mayo de 1981 o la de 7 de julio de 1981, por la que se autoriza el divorcio en España, u otras reformas más modernas como la operada por Ley 13/2005, de 1 de julio, por la que se modifica el Código Civil en materia de derecho a contraer matrimonio, entre otras. Las discriminaciones que acogía el Código Civil son tan clamorosas que ningún comentario requieren. (Evolución de la desigualdad profesional)

A pie de calle las cosas iban cambiando, pero hubo que esperar hasta 1977 para la realidad, y las demandas, empezaran a tener reflejo en el ámbito de la ley.

La Dirección General de Registros y del Notariado de Madrid ha hecho pública ayer [17 de febrero de 11977] una resolución, fechada el día 8 de febrero, que decide la plena facultad de la mujer respecto a sus propios bienes, aun cuando sea casada y en régimen de gananciales. Según esta disposición, la mujer casada puede comprar al contado bienes inmuebles, por sí sola y sin consentimiento del marido.

Esto, que referido a los bienes parafernales -es decir, privativos de la mujer, al margen de los gananciales, comunes al matrimonio-, no añade a nivel puramente legal nada a la ley de Reforma del Código Civil, de 2 de mayo de 1975, sí resuelve el doble problema teórico que venía obstaculizando la plena capacidad de obrar de la mujer en lo que se refiere a sus propios bienes.

Efectivamente, había por un lado un problema teórico, al permanecer el marido como administrador de la sociedad de gananciales, qué venía dando lugar a una seria polémica entre los juristas.

Por otra parte, y ante esta ambigüedad de la ley, los notarios y registradores, o parte de ellos, se resistían al registro y legalización de estos actos realizados por mujeres casadas, y exigían la presencia del marido para certificar que, efectivamente, los bienes y dineros en uso eran privativos de la mujer y no gananciales. Otra forma de exigir el consentimiento, si es que lo había, que acababa de ser anulado por la ley.

La polémica

A partir del 2 de mayo en que se promulga la nueva ley, surge entre los juristas una dura polémica, dada la, al menos aparente, contradicción entre la supresión de la licencia marital, y la referencia del artículo 1387 -que determina que la mujer puede disponer por sí sola de los bienes parafernales- por un lado, y la persistencia de los artículos 591 y 1416, por los que perdura la administración legal del marido dela sociedad de gananciales, salvo pacto contrario.

El marido, como administrador de los bienes de esta particular sociedad, puede, según el artículo: 1413, actuar con los gananciales -y por supuesto con sus propios bienes-, con absoluta independencia, excepto en el caso de venta, en que debe contar con el consentimiento de su mujer. La mujer, en cambio, no puede obligar los bienes gananciales sin consentimiento marital.

Por otro lado, la reglamentación de la ley Hipotecaria, que afecta a los registradores, en su artículo 514 dice: «Serán inscribibles los actos y contratos realizados por mujer casada, debiendo el registrador hacer constar la falta de licencia marital en los casos en que esto fuera necesario, a los efectos de la posible acción de nulidad, prevista en el artículo 1301 del Código Civil.» Los registradores y notarios preferían hacer comparecer al marido, para que distinguiera esos bienes de los comunes.

La piedra de toque de esta ambigüedad está en la presunción de que mientras no se pruebe lo contrario, todos los bienes matrimoniales son gananciales (art. 1407).

La situación de la mujer

Ni la ley de 1975 ni esta nueva disposición adicional resuelven, con todo, la plena capacidad de la mujer, porque le discriminan todavía con respecto a los bienes gananciales, de los que la mujer sólo puede disponer en ese apartado que se conoce como cesta de la compra. Es decir, los bienes de inmediato consumo familiar, en los que la mujer dispone dado su papel tradicional y avalado por la ley, de dedicación al hogar y cuidado de éste. Administra pues lo que se refiere a la manutención diaria de la casa, y a esa serie de bienes muebles, y de consumo.

Hay que tener en cuenta que, según el artículo 1.401, son bienes gananciales «los adquiridos por medio oneroso después del matrimonio a costa del caudal común, bien se haga para el común o para uno de los dos; los obtenidos por:

  1. la industria, sueldo o trabajo de los cónyuges, o cualquiera de ellos
  2. los frutos rentas o intereses percibidos o devengados durante el matrimonio, procedentes de los bienes comunes o peculiares de cada uno».

Quiere esto decir que la mujer, pese a esta reforma, no puede disponer del total de su sueldo, ni de las rentas de sus propiedades privativas, mientras su marido, administrador nato, tiene plena libertad para todo excepto para la venta sin consentimiento.

Este régimen -el legal de gananciales- es el de base en la jurisdicción española; pero como el matrimonio es un contrato en múltiples campos, puede realizarse un pacto con infinitas variantes legales y a voluntad de los cónyuges- que se conoce como capitulaciones matrimoniales. La ley, de 1975 trae la innovación de permitir otorgar las capitulaciones después del matrimonio. Anteriormente, si éstas no se habían realizado antes, se consideraba definitivamente que el matrimonio entraba en el régimen legal de gananciales.

El desconocimiento de la ley, pese a que sigue siendo discriminatoria, impide muchas veces a la mujer apurar sus derechos. Por ejemplo, en el caso de muchos bancos, que, contra la ley, exigen consentimiento marital a la mujer a la hora de abrir cuenta corriente. Se han resistido porqué, desde una cuenta corriente, sobre todo cuantiosa, pueden ser obligados los bienes gananciales, para lo que la mujer no tiene capacidad jurídica.

Con todo, una vez abierta la cuenta, se podría obligar de hecho estos bienes, y siempre el marido tiene la opción de recurrir a la nulidad del acto legal.

Un pequeño avance

La disposición de ayer ha supuesto un «pequeño avance», en palabras de Cristina Alberdi. «No se puede ir por ahí probando que los bienes son parafernales o no. Mas la cosa se complica a la hora de los problemas matrimoniales, de la separación en o las muchas separaciones de hecho que hay en este país. La ley va abriendo posibilidades -añadió al EL PAIS- a nivel teórico, y sobre nivel práctico. Con todo, queda pendiente la cuestión de la administración de los gananciales del marido

Por otro lado, Carmen Llorca, presidenta de la Asociación de Mujeres Independientes, dijo a EL PAIS: «Es un paso adelante, pero no completo. La mujer sigue sin tener por sí sola la facultad para comprometer los bienes o rentas de la sociedad conyugal y el marido sí puede hacerlo. Por tanto, las diferencias continúan.» (El País, edición impresa del 18 de febrero de 1977)


En la esfera laboral

Hasta 1961 la mayoría de las ordenanzas y reglamentos de trabajo en empresas públicas y privadas establecieron despidos forzosos de las trabajadoras al contraer matrimonio y algunos reglamentos del régimen interior de las empresas prohibían a las mujeres ejercer puestos de dirección.

Además, hasta la abolición de la licencia marital en 1975, la mujer casada continuó necesitando el permiso de su esposo para:

  • firmar sus propios contratos de trabajo
  • ejercer el comercio
  • usufructuar su salario

Si estaban casadas en régimen de sociedad de gananciales sus salarios eran administrados por el esposo, situación que pervivió hasta la reforma del Código Civil de 1981.

La Ley de 22 de julio de 1961 prohibió, al menos formalmente, toda forma de discriminación en función del sexo y expresamente la salarial, cuestiones que, no obstante, todavía son discutidas en la actualidad. Pero, a partir de esa fecha, cuando las trabajadoras contraían nupcias, podían generalmente elegir entre tres opciones:

  • 1ª Continuar en su puesto
  • 2ª Acogerse a una excedencia temporal de uno a cinco años para dedicarse al cuidado de su familia
  • 3ª Asumir una excedencia permanente, tras recibir una indemnización.

"Os emprendedores coruñeses

A principios de 2009 presentabase na Coruña a publicación dun traballo de investigación histórica sobre as 25 empresas da provincia máis descatadas dos dous últimos séculos co título: “Construíndo empresas. A traxectoria dos emprendedores coruñeses en perspectiva histórica, 1717-2006”.



Os dous (enormes) volumes do libro recollen a investigación desenvolta por tres membros do Grupo de Historia da Empresa da Universidade da Coruña que dedicaron un ano para visitar empresas e arquivos e a mergullar no histórico de Facenda ou no rexistro mercantil -onde lles puxeron un despacho e chegaron a confundirlles con administrativos da oficina- para escribir unha historia que estaba pendente de recuperar; a orixe, desenvolvemento e morte -nunha mínima parte dos casos- de referentes industriais coruñeses como Madeiras Cervigón, Sociedade Coruñesa de Urbanización, A Hispania ou A Artística.

A intencionalidade da investigación ponse de manifesto no primeiro volume ao que pertence o seguinte extracto (as negritas son miñas):

As investigacións en Historia empresarial considéranse e valoran na actualidade con crecente interese por parte dos axentes económicos. Este interese, que deriva de varias direccións, pódese resumir nos seguintes puntos.

  1. Desde o campo da planificación corporativa, o estudo dos éxitos e fracasos empresariais, das políticas, estratexias e tomas de decisións específicas do pasado, serven para determinar a relación co contexto actual e proporcionan unha axuda inestimable para evitar proxeccións de futuro irrelevantes ou erróneas, á vez que contribúen a asumir as máis adecuadas.
  2. Por outra banda, desde o campo do desenvolvemento da xestión, o diagnóstico de deficiencias organizativas, a reorientación de directivos en tempos de cambio e os estudos de caso para programas de formación en xestión, contribúen a formar directivos con experiencia, coñecementos e cultura empresarial máis ampla que a que lles achega a súa experiencia persoal.
  3. No campo da mercadotecnia, a análise de longo prazo proporciona temas para a publicidade, para o desenvolvemento e mantemento da imaxe corporativa e de marca e para a análise de penetración saída de mercados históricos.
  4. Igualmente, desde o campo xurídico, a reunión de documentos históricos para a investigación legal, a determinación de feitos en apoio de reclamacións legais e os informes para os avogados sobre fundamentación de reclamacións legais contribúen a completar as fontes xurídicas especializadas das firmas.
  5. Tamén desde o campo dos asuntos públicos, a reunión de historias relevantes do persoal responsable de tratar coas Administracións e grupos de interese proporciona ante-cedentes e contextos para os comportamentos públicos da empresa e, por iso, máis información.
  6. Finalmente, desde o campo das relacións públicas, as publicacións de aniversarios, memorias anuais, folletos publicitarios ou historias corporativas aumentan a información dos consumidores sobre a entidade.

O feito de empregar a gran empresa, e por iso a dimensión, como instrumento de análise non resulta casual e débese a que o tamaño garda relación segundo os expertos coa evolución económica xeral do país ou rexión onde manteñen os seus activos. As grandes sociedades non teñen tanta relevancia para a xeración de emprego, de renda ou de tecido industrial como con todo acreditan as pequenas e medianas—, senón que o seu alcance deriva do feito de constituír instrumentos indispensables de desenvolvemento en actividades historicamente decisivas como o ferrocarril, as finanzas, a siderurgia, o tráfico marítimo ou a minería, durante a primeira revolución tecnolóxica —de comezos do século XIX—, e a telefonía, a enerxía eléctrica e a química durante a segunda (finais do XIX). Así como agora resultan esenciais na construción e obras públicas, na distribución comercial, nas comunicacións e en tantas outras actividades, as grandes firmas marcan a dirección do investimento privado, as operacións de exportación, a internacionalización das actividades produtivas, a articulación, modernización e desenvolvemento dun bo número de sectores como a industria transformadora de recursos agrarios e pesqueiros, que para Galicia maniféstanse de vital importancia.

(—) Un trazo compartido moitas delas foi a unión da propiedade e a xestión. Esta característica, vinculada en gran medida coa dimensión das iniciativas, adoitaba ir asociada á súa vez co carácter familiar que mantiñan case todas. Afacían adoptar unha forma xurídica personalista, aínda que se produciron casos puntuais nos que se transformaron en sociedades anónimas, ás veces sen que a familia perdese o seu control. <fc #800080>Os vínculos familiares/persoais resultaban determinantes para o desenvolvemento do sector empresarial atlántico e non sempre en sentido positivo. Por exemplo, o falecemento dos xestores e/ou fundadores destas compañías podía xerar graves dificultades na sucesión das firmas, non sempre resoltas con acerto</fc>.

Aínda que é certo que a información recollida nestes dous volumes achega datos non moi coñecidos, en moitos casos desvela particularidades e endogamias relevantes para comprender algúns trazos da economía da provincia.

Doutra banda, nin sequera é necesario aplicar a fondo a perspectiva de xénero para detectar os tremendos abusos e desigualdades cara ás mulleres (e a súa descendencia) cuxo papel nas historias explicábanse na traxectoria dos homes como <fc #800080>“matrimonios afortunados”</fc>.

Aínda que é certo que as trabas legais fomentaban a primacía dos homes e o apartamiento das mulleres, en moitos casos fóronse atopando solucións alternativas, como se reflicte na abundancia de sociedades baixo as fórmulas do tipo “Viúva de” ou “Viúva e fillos, entre outras. Na maior parte dos casos analizados neste libro, a falta de visión e estratexia das “empresas” (en moitos casos simples negocios afortunados e privilexiados) nin se molestaba en analizar as situación ou as posibilidades. Pero entre todas elas, merecen ser referenciadas as formas extremas de afrontar a situación de dúas empresas que aínda continúan en activo:

  1. Rubine e fillos, onde a matriarca da familia, Joaquina López, a auténtica artífice da supervivencia económica da familia e da repetida saída á boia dos negocios familiares.
  2. Torres e Sáez, que si posuían visión e estratexia e traballaron a fondo os estatutos e fórmulas de transmisión da empresa, librándose polo menos do mercantileo matrimonial que tanto denigraba ás mulleres e a súa descendencia.

Rubine e fillos




Torres e Sáez




A fábrica de mistos

CORUÑA 1908: FABRICA CERILLAS VIUDA DE ZARAGÚETA

s-media-cache-ak0.pinimg.com_564x_81_11_49_81114916f612a71b155cedc32f1fd767.jpg s-media-cache-ak0.pinimg.com_564x_17_da_c9_17dac95ccbab392556f5ed4f7a94ef3f.jpg

Un incendio con fósforo (Historias da Coruña | Edificios en chamas)

Un dos incendios máis soados na Coruña durante as primeiras décadas do século XX foi o da Fábrica de Mistos, tamén coñecida como a de Zaragüeta, <fc #800080>pois así se apellidaba o seu propietario</fc>. Situada no número 17 da rúa Castiñeiras, funcionaba desde 1871. O seu dono era ata entón o propietario da factoría de Irún, pero debido ás dificultades causadas no País Vasco polas guerras carlistas decidiu trasladarse á capital coruñesa ás instalacións onde funcionara con anterioridade unha nave de fundición de Manuel Solórzano.

A partir de 1898, a empresa incorporouse ao monopolio do Estado sobre os fósforos, que fora establecido en 1892, funcionando como arrendataria do mesmo. A fábrica proporcionaba traballo a preto dun centenar de mulleres que, a comezos do século XX, gañaban entre 9 e 21 pesetas á semana, traballando en réxime de destajo. Eran coñecidas popularmente como as misteiras, e, sobre elas e as súas reivindicacións sociais, publicou un libro a historiadora Ana Pouse (Fundación Luís Tilve, 1999).

E foi o 9 de xuño, sábado, cando se declarou o incendio, pouco despois de que as empregadas finalizasen o seu traballo. A causa parece que foi fortuíta, aínda que debida ao material inflamable que almacenaba. Pronto o lume alcanzou grandes dimensións e puido verse desde numerosos lugares da cidade. Tras avisar ao parque de bombeiros, as campás das igrexas daban o sinal de alerta. A maior dificultade foi que a bomba de vapor non podía actuar, pois pronto quedou sen auga que a alimentase, e, cando se quixo tomar do pozo dunha leira próxima, houbo oposición dalgúns veciños pois a xente ía esnaquizar os sementados, tendo que impoñerse ao final a Garda Civil para conseguir o líquido elemento.

Crónica

Con todo, a fábrica quedou completamente destruída, coa excepción dalgúns útiles que puideron salvar as propias empregadas. A Voz informou amplamente, na súa primeira páxina, do sinistro. A crónica, que levaba o selo do seu futuro director Alejandro Barreiro, comezaba así: «Acababa onte o día tranquilo na Coruña, sen emocións, cando se estendeu pola poboación a triste noticia: estaba a arder a antiga fábrica de fósforos de Zaragüeta, un establecemento popular en toda España e moi simpático».

Como anécdota, triste, hai que citar que, aproveitando a confusión do incendio, moitas persoas foron sorprendidas levándose paquetes con caixas de fósforos, sendo necesario o cacheo.

O efecto inmediato do sinistro foi que <fc #800080>as obreiras quedaron sen traballo, apuntando A Voz: «O voraz incendio levou a miseria a cen honrados e modestos fogares, alimentados ata hoxe por reducidos, pero ben administrados xornais</fc>».

Con todo, e grazas a un intenso esforzo, a fábrica renovou o seu traballo o 20 de decembro do mesmo ano, aínda que as obras, dirixidas polo arquitecto Juan de Ciórraga, estaban sen terminar aínda, aproveitando que as naves tiñan as súas cubertas colocadas.

Os traballos de reconstrución quedarían terminados a finais de 1907, pero a fábrica pechou as súas portas para mediados de febreiro de 1908, pois expirara o contrato que o sindicato do fósforo tiña co Estado, <fc #800080>quedando na rúa as súas empregadas que, entón gañaban entre 1,50 e 3 pesetas diarias (os obreiros, uns 12, cobraban entre 2,75 e 4 pesetas).</fc> Con todo, a primeiros de marzo, o persoal despedido volveu á factoría, pois <fc #800080> Zaragüeta asinou outro contrato co Estado, comprometéndose a entregarlle cada mes o dobre da produción anterior</fc>.

Guerra civil e peche

Aínda que en plena Guerra Civil española, a fábrica pechou durante varios meses, pronto renovou o seu traballo, a principios de maio de 1938, pois durante o conflito bélico habían quedado destruídas as factorías de fósforos de Irún e Oviedo, non funcionaba a madrileña de Carabanchel e non podía contarse, por estar en zona republicana, as de Valencia e Alcoy, dispoñendo a España de Franco as de Sevilla, Tarazona e Palma.

Para traballar na nova etapa da fábrica, era necesario presentar certificados de adhesión ao Movemento Nacional, motivo polo cal serían rexeitados parte dos antigos empregados. En total, renovaron a actividade preto de 300 obreiros.

A empresa deixou a súa actividade nos anos 50. Hoxe só queda como lembro unha estatua de homenaxe ás misteiras na praza de Monforte, orixinal do escultor Xosé Castiñeiras, inaugurada en novembro do 2000.

Discusión

Escribe el comentario. Se permite la sintaxis wiki:
J M D X​ O
 
viuvas_de.1576525379.txt.gz · Última modificación: 2023/05/12 13:01 (editor externo)