Herramientas de usuario

Herramientas del sitio


folgas_das_nosas_avoas

Diferencias

Muestra las diferencias entre dos versiones de la página.

Enlace a la vista de comparación

Ambos lados, revisión anteriorRevisión previa
Próxima revisión
Revisión previa
folgas_das_nosas_avoas [2020/01/15 21:37] – [¿Qué consegieron coa súa folga?] isabelfolgas_das_nosas_avoas [2024/02/22 19:23] (actual) iagoglez
Línea 1: Línea 1:
-<fs large><fc #6495ed>**Anexos**  / Folgas das nosas avoas</fc></fs>+<fs large><color #6495ed>**Anexos**  / Folgas das nosas avoas</color></fs>
  
  
Línea 59: Línea 59:
 Puxéronse gardas municipais nos principais lavadoiros e nos día seguintes da folga, para evitar coacción e pelexas, o gobernador dispuxo que un bo número de gardas civís de cabalería e infantería percorresen os camiños de entrada á cidade para evitar que se impedise ás lavandeiras que desexaban traballar chegar ás casas para recoller ou entregar roupa, segundo informaban os diarios da época. Puxéronse gardas municipais nos principais lavadoiros e nos día seguintes da folga, para evitar coacción e pelexas, o gobernador dispuxo que un bo número de gardas civís de cabalería e infantería percorresen os camiños de entrada á cidade para evitar que se impedise ás lavandeiras que desexaban traballar chegar ás casas para recoller ou entregar roupa, segundo informaban os diarios da época.
  
-<fc #800080>Esta folga foi moi significativa, xa que se trataba da primeira dun colectivo maioritariamente feminino que non traballaba nunha fábrica. Poida que esta novidade fose sentido como un perigo de contaxio a outros colectivos de mulleres que traballaban ao servizo de patróns individuais, unha poderosa razón que explicaría, polo menos en parte, a posición tomada na súa contra polos comentaristas da prensa local, individuos tamén afectados na súa vida familiar por esta folga.</fc>+<color #800080>Esta folga foi moi significativa, xa que se trataba da primeira dun colectivo maioritariamente feminino que non traballaba nunha fábrica. Poida que esta novidade fose sentido como un perigo de contaxio a outros colectivos de mulleres que traballaban ao servizo de patróns individuais, unha poderosa razón que explicaría, polo menos en parte, a posición tomada na súa contra polos comentaristas da prensa local, individuos tamén afectados na súa vida familiar por esta folga.</color>
  
 Fonte documental: «O orballo da igualdade» Fonte documental: «O orballo da igualdade»
Línea 144: Línea 144:
 </WRAP> </WRAP>
  
-===== Los lavaderos como espacio social =====+===== Os lavadoiros como espazo social =====
  
 <WRAP center round box 95%> <WRAP center round box 95%>
-[[https://serhistorico.net/2018/05/14/el-lavadero-y-las-lavanderas-reivindicacion-de-un-espacio-social-femenino/|El lavadero y las lavanderas: reivindicación de un espacio social femenino]], artículo elaborado por Luis de la Cruz+[[https://serhistorico.net/2018/05/14/el-lavadero-y-las-lavanderas-reivindicacion-de-un-espacio-social-femenino/|O lavadoiro e as lavandeiras: reivindicación dun espazo social feminino]], artigo elaborado por Luís da Cruz
  
 {{ https://serhistoricos.files.wordpress.com/2018/05/lavadero2.jpg?400 |}} {{ https://serhistoricos.files.wordpress.com/2018/05/lavadero2.jpg?400 |}}
  
-En abril de 1917, 40.000 lavanderas protagonizaron en Petrogrado la primera gran huelga al gobierno provisional, formado tras la revolución de febrero. Pedían aumento de salarios, mejores condiciones laborales y jornada de 8 horas. Aquella huelga, apoyada por Aleksandra Kollontai entre otras y posible por la formación del sindicato de lavanderas en 1905, se inserta de la importante [[https://www.jacobinmag.com/2017/05/women-workers-strike-russian-revolution-bolshevik-party-feminism|ola de movilizaciones de mujeres rusas]] que serviría para abrir una de las brechas que desembocaría en la revolución de Octubre, que había comenzado el 23 de febrero, Día Internacional de las Mujeres.+En abril de 1917, 40.000 lavanderas protagonizaron en Petrogrado la primera gran huelga al gobierno provisional, formado tras la revolución de febrero. Pedían aumento de salarios, mejores condiciones laborales y jornada de 8 horas. Aquella huelga, apoyada por Aleksandra Kollontai entre otras y posible por la formación del sindicato de lavanderas en 1905, se inserta de la importante [[https://www.jacobinmag.com/2017/05/women-workers-strike-russian-revolution-bolshevik-party-feminism|onda de mobilizacións de mulleres rusas]] que serviría para abrir unha das brechas que desembocaría na revolución de Outubro, que comezara o 23 de febreiro, Día Internacional das Mulleres.
  
-El ejemplo de la mujer trabajadora participando de la movilización política permite atisbar la importancia del colectivo, pero el peso que los hechos siguen teniendo en la historiografía tapa el conocimiento de un trabajo (el de lavanderaun espacio social (los lavaderos) que, sin ser aún muy conocidosalgunos autores han señalado como centrales en la socialización de las mujeres de las clases populares.+O exemplo da muller traballadora participando da mobilización política permite  atisbar importancia do colectivo, pero peso que os feitos seguen tendo na  historiografía tapa o coñecemento dun traballo (de lavandeiraun espazo social (os lavadoiros) que, sen ser aínda moi coñecidosalgúns autores sinalaron como centrais na socialización das mulleres das clases populares.
  
-Ser lavandera constituía una de las principales ocupaciones durante el XIX: en Inglaterra Gales eran la undécima ocupación en 1861, según [[http://www.carmensarasua.es/|Carmen Sarasúa]], a pesar de que era habitual consignar “sus labores” en los censos. Se trataba de una **ocupación típica de las clases populares**, que en no pocas ocasiones era ejercida por mujeres “cabeza de familia”. +Ser lavandeira constituía unha das principais ocupacións durante o  XIX: en Inglaterra Gales eran undécima ocupación en 1861, segundo [[http://www.carmensarasua.es/|Carmen Sarasúa]], a pesar de que era habitual consignar “os seus labores” nos censos. Tratábase dunha **ocupación típica das clases populares**, que en non poucas ocasións era exercida por mulleres “cabeza de familia”. Francisco Laso, The Laundress (1858)
-Francisco Laso, The Laundress (1858)+
  
-{{ https://serhistoricos.files.wordpress.com/2018/05/francisco_laso_-_the_laundress_-_google_art_project.jpg|}}El lavadero ha sido aludido como lugar de sociabilidad de las mujeres de las clases populares en la ciudad por la historiadora [[https://es.wikipedia.org/wiki/Michelle_Perrot|Michelle Perrot]], junto con el mercado y la propia calleFrente al salón de té o la Iglesia, espacios de encuentro de las mujeres de clase alta, el lavadero se constituye en un entorno exclusivamente femenino para las clases populares, en el que **veces se mezclan el trabajo de reproducción social y el empleo remunerado** (Perrot, 1997).+{{ https://serhistoricos.files.wordpress.com/2018/05/francisco_laso_-_the_laundress_-_google_art_project.jpg|}}O lavadoiro foi aludido como lugar de sociabilidad das mulleres das clases populares na cidade pola historiadora [[https://es.wikipedia.org/wiki/Michelle_Perrot|Michelle Perrot]], junto co mercado e a propia rúaFronte ao salón de té ou a Iglesia, espazos de encontro das mulleres de clase alta, o lavadoiro constitúese nunha contorna exclusivamente feminina para as clases populares, no que **ás veces se mesturan o traballo de reprodución social e o emprego remunerado** (Perrot, 1997).
  
-[[http://www.ub.edu/geocrit/oyon.htm|José Luis Oyón]] estudió los lavaderos en la ciudad de Barcelona como núcleo de sociabilidad, básicos para la formación de la ciudad popular  (Oyón pp: 327-328), junto con las tabernas y las tiendas de alimentación. No es casual que las primeras demandas de CNT sobre la mejora de la vivienda obrera en 1917 incluyeran la **creación de lavaderos gratuitos**. A través de los libros de Matricula Industrial, Oyón censa 221 lavaderos en la ciudad, con cerca de 7000 bancas, a la altura de 1914. A pesar de que en este momento, y hasta los años 30, el número de lavaderos decrece en relación a la poblaciónesto no sucede en los barrios obrerossiempre esquinados en la senda del progreso urbano. El autor, a través de entrevistas personalesllegó a la conclusión de que los lavaderos **eran un importante núcleo de sociabilidad femenina durante el primer tercio de siglo**.+[[http://www.ub.edu/geocrit/oyon.htm|José Luis Oyón]] estudou os lavadoiros na cidade de Barcelona como núcleo de  sociabilidad, básicos para formación da cidade popular  ( Oyón  pp: 327-328), xunto coas tabernas e as tendas de alimentación. Non é casual que as primeiras demandas de CNT sobre a mellora da vivenda obreira en 1917 incluísen a **creación de lavadoiros gratuítos**. A través dos libros de Matricula Industrial,  Oyón censa 221 lavadoiros na cidade, con preto de 7000 bancas, á altura de 1914. A pesar de que neste momento, e ata os anos 30, número de lavadoiros decrece en relación á poboaciónisto non sucede nos barrios obreirossempre  esquinados na senda do progreso urbano. autor, a través de entrevistas persoaischegou á conclusión de que os lavadoiros **eran un importante núcleo de  sociabilidad feminina durante o primeiro terzo de século**.
  
-Además de permitir el encuentro de las clases populares y, presumiblemente, la puesta en común de los problemas que a todas afectaban, a buen seguro que el lavadero – como el mercado–, constituyó un lugar privilegiado para la circulación de la información en los barrios. Este abono para la comunicación oral y el rumor ha quedado en la cultura popular muy ligado a la imagen del cotilleo”, sin duda favorecida por el prejuicio de género dirigido hacia las mujeres.+Ademais de permitir o encontro das clases populares e, presumiblemente, a posta en común dos problemas que a todas afectaban, a recado que o lavadoiro – como mercado–, constituíu un lugar privilexiado para circulación da información nos barrios. Este abono para comunicación oral e o rumor quedou na cultura popular moi ligado á imaxe da murmuración”, sen dúbida favorecida polo prexuízo de xénero dirixido cara ás mulleres.
  
-En catalán, la expresión //fer safareig// alude al cotilleo ocasional, como recuerda Oyón, y la equiparación era habitual también en la época en la que el lavadero aún constituía una auténtica institución social. Si en un parlamento o en otro foro de //señores bien// cundía el desorden se hablaba de “discusiones, que alcanzaron los más de los días honores de plazuela, y otros, de lavaderos públicos, convirtiendo el parlamento en una Casa de Tócame Roque” (El Cabecilla 18-12-1886).+En catalán, expresión //fer  safareig// alude á murmuración ocasional, como lembra  Oyón, e a equiparación era habitual tamén na época na que o lavadoiro aínda constituía unha auténtica institución social. Se nun parlamento ou noutro foro de //señores ben// rendía a desorde falábase de “discusións, que alcanzaron os máis dos días honras de  plazuela, e outros, de lavadoiros públicos, convertendo o parlamento nunha Casa de Tócame Roque” (O Xefe 18-12-1886).
  
-Ademáslos lavaderos parecen ser **lugares de referencia social en el espacio urbano**. Es relativamente frecuente que se utilicen como señalización para indicar ubicaciones o, por ejemplo, para indicar el trayecto de coches de plaza: “por la carretera de El Pardo hasta el lavadero llamado de Los Cipreses” (Almanaque Guía Matritense 1894).+Ademaisos lavadoiros parecen ser **lugares de referencia social no espazo urbano**. É relativamente frecuente que se utilicen como sinalización para indicar localizacións ou, por exemplo, para indicar o traxecto de coches de praza: “pola estrada do Pardo ata o lavadoiro chamado dos  Cipreses” (Almanaque Guía  Matritense 1894).
  
-En el lavadero coincidían mujeres que lavaban para su familia, criadas y lavanderas profesionales, que lavaban semanalmente la ropa de familias o instituciones. **El trabajo era muy duro**: el agua les causaba enfermedades bronco respiratorias y en la pieltrabajaban al aire libre durante todo el año y debían transportar peso.+No lavadoiro coincidían mulleres que lavaban para a súa familia, criadas e lavandeiras profesionais, que lavaban semanalmente a roupa de familias ou institucións. **O traballo era moi duro**: a auga causáballes enfermidades bronco respiratorias e na peltraballaban ao aire libre durante todo o ano e debían transportar peso.
  
-La penosa situación de los lavaderosla mayoría privados desde el siglo XX, fue denunciada a menudo por higienistas y organizaciones obreras. En 1903 la Revista Blanca publicaba un extenso artículo titulado [[http://hemerotecadigital.bne.es/issue.vm?id=0002873128|La independencia económica de la mujer en el siglo XX]] en el que se reclamaba la importancia de que las mujeres proletarias dispusieran de cocinas económicas y lavaderos municipales. Así mismola reclamación del lavadero municipal aparece brevemente en el [[http://bdh-rd.bne.es/viewer.vm?id=0000187670&page=1|programa electoral]] de **Pablo Iglesias en 1910** o en el repertorio de exigencias de CNT en 1917, como hemos visto.+penosa situación dos lavadoirosa maioría privados desde o século  XX, foi denunciada a miúdo por  higienistas e organizacións obreiras. En 1903 Revista Branca publicaba un extenso artigo titulado [[http://hemerotecadigital.bne.es/issue.vm?id=0002873128|independencia económica da muller no século XX]] no que se reclamaba importancia de que as mulleres proletarias dispuxesen de cociñas económicas e lavadoiros municipais. Así mesmoreclamación do lavadoiro municipal aparece brevemente no [[http://bdh-rd.bne.es/viewer.vm?id=0000187670&page=1|programa electoral]] de **Pablo Iglesias en 1910** ou no repertorio de esixencias de CNT en 1917, como vimos.
  
-El carácter femenino del trabajo de lavandera **propició un entorno poco separado del trabajo de cuidados**. En este fragmento de La forja de un rebelde, de [[https://es.wikipedia.org/wiki/Arturo_Barea|Arturo Barea]], se aprecia la importancia de la cooperación entre las lavanderas y sus familias– para sacar ambos trabajos adelante:+carácter feminino do traballo de lavandeira **propiciou unha contorna pouca separada do traballo de coidados**. Neste fragmento da forxa dun rebelde, de  [[https://es.wikipedia.org/wiki/Arturo_Barea|Arturo Barea]], apréciase a importancia da cooperación entre as lavandeiras e as súas familias– para sacar ambos os traballos adiante:
  
 <WRAP center round box 95%> <WRAP center round box 95%>
-Los doscientos pantalones se llenan de viento y se inflanMe parecen hombres gordos sin cabeza, que se balancean colgados de las cuerdas del tendedero. Los chicos corremos entre las hileras de pantalones blancos y repartimos azotazos sobre los traseros hinchadosLa señora Encarna corre detrás de nosotros con la pala de madera con que golpea la ropa sucia para que escurra la pringue. Nos refugiamos en el laberinto de calles que forman las cuatrocientas sábanas húmedasveces consigue alcanzar a algunolos demás comenzamos a tirar pellas de barro a los pantalonesLes quedan manchas, como si se hubieran ensuciado en ellospensamos en los azotes que le van a dar por cochino al dueñoPor la tarde, cuando los pantalones están secos, ayudamos contarlos en montones de diez hasta completar los doscientosLos chicos de las lavanderas nos reunimos con la señora Encarna en el piso más alto de la casa del lavaderoEs una nave que tiene encima el tejado doblado en dosLa señora Encarna cabe en medio de pie y casi da con el moño en la viga central. Nosotros nos quedamos a los lados damos con la cabeza en el techoAl lado de la señora Encarna está el montón de pantalones, de sábanas, de calzoncillos y de camisas. Al final están las fundas de las almohadas. Cada prenda tiene un número, y la señora Encarna los va cantando y tirándolas al chico que tiene aquella docena a su cargo. Cada uno de nosotros tenemos a nuestro lado dos o tres montonesdonde están los «veintes»los «treintas» o los «sesentas». Cada prenda la dejamos caer en su montón correspondienteDespués, en cada funda de almohadacomo si fuera un saco, metemos un pantalón, dos sábanas, un par de calzoncillos y una camisa, que tienen todos el mismo número.+Os douscentos pantalóns énchense de vento e ínflanseParécenme homes gordos sen cabeza, que se balancean colgados das cordas do  tendedero. Os mozos corremos entre as fileiras de pantalóns brancos e repartimos  azotazos sobre os traseiros inchadosseñora Encarna corre detrás de nós coa pa de madeira con que golpea a roupa sucia para que escorra a  pringue. Refuxiámonos no labirinto de rúas que forman as catrocentas sabas húmidasÁs veces consegue alcanzar a algúnos demais comezamos a tirar  pellas de barro aos pantalónsQuedan manchas, coma se houbésense  ensuciado nelespensamos nos azoutes que lle van a dar por cocho ao donoPola tarde, cando os pantalóns están secos, axudamos contalos en cheas de dez ata completar os douscentosOs mozos das lavandeiras reunímonos coa señora Encarna no piso máis alto da casa do lavadoiroÉ unha nave que ten encima o tellado dobrado en dousseñora Encarna cabe no medio de pé e case dá co moño na viga central. Nós quedámonos aos lados damos coa cabeza no teitoÁ beira da señora Encarna está a chea de pantalóns, de sabas, de calzóns e de camisas. Ao final están fúndalas das almofadas. Cada peza ten un número, e a señora Encarna vai cantando e tirándoas ao mozo que ten aquela ducia ao seu cargo. Cada un de nós temos ao noso lado dous ou tres cheasonde están os «vintes»os «trintas» ou os «sesentas». Cada peza deixámola caer na súa chea correspondenteDespois, en cada funda de almofadacoma se fose un saco, metemos un pantalón, dúas sabas, un par de calzóns e unha camisa, que teñen todos o mesmo número.
 </WRAP> </WRAP>
  
  
-El cuidado de los niños era central, como se ve, en 1871 se inaugura la **Casa Asilo de Lavanderas de Madrid** cerca de la Puerta de San Vicente, que en 1901 albergaba a 400 niños.+O coidado dos nenos era central, como se ve, en 1871 inaugúrase casa **Asilo de Lavandeiras de Madrid** preto da Porta de San Vicente, que en 1901 albergaba a 400 nenos.
  
-<fs medium>**El hilo levantisco de las lavanderas**</fs>+<fs medium>**O fío levantisco das lavanderas**</fs>
  
 |  {{ https://serhistoricos.files.wordpress.com/2018/05/lavanderas.jpg?700 |}} \\ Hull Laundry Strike 1920 | http://www.unionhistory.info  | |  {{ https://serhistoricos.files.wordpress.com/2018/05/lavanderas.jpg?700 |}} \\ Hull Laundry Strike 1920 | http://www.unionhistory.info  |
  
-Además del de las trabajadoras lavanderas de Petrogrado, conocemos muchos ejemplos de **conflictos sociales y laborales** protagonizados por lavanderas en todo el mundo. La prensa española dio noticia entre finales del XIX principios del XX de diferentes motines y huelgas internacionales protagonizados por lavanderas: París Saint Etienne en 1890, Londres en 1891 o Nueva York 1912.+Ademais do das traballadoras lavandeiras de  Petrogrado, coñecemos moitos exemplos de **conflitos sociais e laborais** protagonizados por lavandeiras en todo mundo. prensa española deu noticia entre finais do  XIX principios do  XX de diferentes motíns e folgas internacionais protagonizados por lavandeiras: París e  Saint  Etienne en 1890, Londres en 1891 ou Nova York 1912.
  
-Estos conflictos debieron alcanzar dimensiones considerables, pero también fueron frecuentes conflictos de carácter local, como el que llevó a amotinarse a las lavanderas de un establecimiento en el Paseo Imperial de Madrid por desavenencias con el nuevo reglamento interno del lavadero (El Siglo Futuro 2-6-1892). +Estes conflitos deberon alcanzar dimensións considerables, pero tamén foron frecuentes conflitos de carácter local, como que levou  amotinarse ás lavandeiras dun establecemento no Paseo Imperial de Madrid por desavinzas co novo regulamento interno do lavadoiro (O Século Futuro 2-6-1892). 
-Lavanderas que se pusieron en huelga en Atlanta+Lavandeiras que se puxeron en folga en Atlanta
  
-Sólo un mes despuésel 4 de julio de 1892 y los días sucesivos, la sociedad madrileña puso los ojos sobre el colectivo de las lavanderas ante el anuncio de un seguro motín que no llegó a producirse, más allá de algunos alborotos. El Ayuntamiento conservador de [[https://es.wikipedia.org/wiki/Alberto_Bosch_y_Fustegueras|Alberto Bosch Fustegueras]] estableció nuevos tributos a la venta ambulante y otras actividades, lo que ocasionó un motín el día 4 en el que fueron detenidas algunas vendedoras. Se especuló en los días sucesivos con que lavanderas y cigarreras –el colectivo femenino de mayor prestigio popular en lo tocante a la movilización– se levantarían también, e incluso los dueños de algunos lavaderos privados cerraron por precaución.+Só un mes despois4 de xullo de 1892 e os días sucesivos, a sociedade madrileña puxo os ollos sobre colectivo das lavandeiras #ante anuncio dun seguro motín que non chegou a producirse, máis aló dalgúns alborotos. O Concello conservador de [[https://es.wikipedia.org/wiki/Alberto_Bosch_y_Fustegueras|Alberto Bosch Fustegueras]] estableceu novos tributos á venda ambulante e outras actividades, que ocasionou un motín día 4 no que foron detidas algunhas vendedoras. Especulouse nos días sucesivos con que lavandeiras e  cigarreras –colectivo feminino de maior prestixio popular no tocante á mobilización– levantaríanse tamén, e mesmo os donos dalgúns lavadoiros privados pecharon por precaución.
  
-La prensa de la época refleja una **actitud decididamente insumisa ante el pago** del tributo por parte de las mujeres, tanto entre las vendedoras como entre lavanderas, a pesar de que los cobradores acudían a las orillas del río Manzanares acompañados de guardias pie y a caballo. Durante aquellos días se estableció una vigilancia especial en la cárcel de mujeres ante el miedo de que las lavanderas acudieran a liberar a las vendedoras detenidas durante el motín, pero en unos poco tiempo las aguas volvieron a su cauce.+prensa da época reflicte unha **actitude decididamente insumisa ante pago** do tributo por parte das mulleres, tanto entre as vendedoras como entre lavandeiras, a pesar de que os  cobradores acudían ás beiras do río Manzanares acompañados de gardas pé e dacabalo. Durante aqueles días estableceuse unha vixilancia especial no cárcere de mulleres #ante o medo de que as lavandeiras acudisen a liberar ás vendedoras detidas durante motín, pero nun pouco tempo as augas volveron ao seu leito.
  
-El día 7 de junio s**erán las aguadoras las mujeres amotinadas**, que acudirán posteriormente en comisión a hablar con el alcalde. Éste había mandado cerrar los puestos de agua de El Prado Recoletos por las denuncias de algunos vecinos acerca de “los actos contrarios a la moral que en ellos se realizan” (El País 7-07-1892). Resalto el episodio por la coincidencia en el tiempo y por la similitud con la situación de las lavanderaspues **la consideración moral del trabajo físico femenino es una constante que saldrá a relucir en distintos conflictos laborales en los que participaron**.+día 7 de xuño **Serán as aguadoras as mulleres amotinadas**, que acudirán posteriormente en comisión a falar co alcalde. Este mandara pechar os postos de auga do Prado Recoletos polas denuncias dalgúns veciños acerca de “os actos contrarios á moral que neles realízanse” (País 7-07-1892). Resalto episodio pola coincidencia no tempo e pola similitude coa situación das lavandeiraspois **consideración moral do traballo físico feminino é unha constante que sairá a relucir en distintos conflitos laborais nos que participaron**.
  
-Según la historiadora Carmen Sarasúa, las posiciones que las lavanderas tenían que adoptar para desempeñar su trabajo eran consideradas por algunos como “poco decorosas”, lo que llevó a que se hicieran  algunos lavaderos cerrados.+Segundo a historiadora Carmen Sarasúa, as posicións que as lavandeiras tiñan que adoptar para desempeñar o seu traballo eran consideradas por algúns como “pouco  decorosas”, que levou a que se fixesen algúns lavadoiros pechados.
  
-Cuando en julio de 1881 **las lavanderas de Atlanta** –la mayoría afroamericanas– forman la Sociedad de Lavado deciden ir a la huelga para luchar por la mejora de sus puestos de trabajotendrán que soportar la acusación de “conducta desordenada”. Algo similar sucederá durante la **huelga de lavanderas contra la compañía Acme en El Paso**, protagonizada por mujeres chicanas en 1919. Además de los esperables ataques racistas, el medio millar de mujeres que habían abierto sección local de la **International Laundry Workers Union** tuvieron que afrontar las acusaciones de “moral laxa”, que los líderes de la comunidad advirtieran a los hombres acerca de la poca conveniencia de relacionarse con ellas.+Cando en xullo de 1881 **as lavandeiras de Atlanta** –a maioría  afroamericanas– forman a Sociedade de Lavado deciden ir á folga para loitar pola mellora dos seus postos de traballoterán que soportar acusación de “conduta desordenada”. Algo similar sucederá durante **folga de lavandeiras contra compañía Acme nel Paso**, protagonizada por mulleres  chicanas en 1919. Ademais dos  esperables ataques racistas, medio milleiro de mulleres que abriran sección local da **International Laundry Workers Union** tiveron que afrontar as acusacións de “moral laxa”, que os líderes da comunidade advertisen aos homes acerca da pouca conveniencia de relacionarse con elas.
  
-<fc #800080>Otra de las barreras de género que tuvieron de afrontar las lavanderas organizadas</fcen lucha fue la relativa a la **poca consideración social de su trabajo**. Sin duda, esta infravalorización de los empleos típicamente femeninos explica sus bajas remuneraciones: un obrero de finales del siglo XIX podía tener su ropa lavada por 60 céntimos, la mitad de lo que gastaba en “tabacos, diversiones y recreos” (Sarasúa, 2003).+<color #800080>Outra das barreiras de xénero que tiveron de afrontar as lavandeiras organizadas</coloren loita foi a relativa á **pouca consideración social do seu traballo**. Sen dúbida, esta  infravalorización dos empregos tipicamente femininos explica as súas baixas remuneracións: un obreiro de finais do século  XIX podía ter a súa roupa lavada por 60 céntimos, a metade do que gastaba en “tabacos, diversións e recreos” ( Sarasúa, 2003).
  
-En 1907 **las lavanderas de La Coruña** se organizaron en el centro de oficios **La Heterogénea** formando luego una asociación propia llamada **El Alba de lavanderos y lavanderas**, con implicación anarquista. Repitieron hojas con los nuevos precios y, como las nuevas tarifas no fueron bienvenidasse pusieron en huelga el 1 de junio de 1907, prolongándose ésta durante dos semanas. Añadían a las reivindicaciones económicas las **relativas a la insalubridad** de los lavaderos en los que trabajaban.+En 1907 **as lavandeiras da Coruña** organizáronse no centro de oficios **A Heteroxénea** formando daquela unha asociación propia chamada **Alba de lavanderos e lavandeiras**, con implicación anarquista. Repetiron follas cos novos prezos e, como as novas tarifas non foron benvidaspuxéronse en folga o 1 de xuño de 1907, prolongándose esta durante dúas semanas. Engadían ás reivindicacións económicas as **relativas á insalubridad** dos lavadoiros nos que traballaban.
  
-En esta ocasión, el ataque que recibieron en su condición de mujeres tuvo que ver con la supuesta irrelevancia de su trabajo, que la prensa local se encargó de resaltar durante el transcurso del paro.+Nesta ocasión, ataque que recibiron na súa condición de mulleres tivo que ver coa suposta  irrelevancia do seu traballo, que prensa local encargouse de resaltar durante transcurso do paro.
  
-La canalización del agua fue el comienzo del fin del oficio de lavandera en muchas partes del planeta, a pesar del ritmo lento desigual de la llegada del agua corriente a las casas (especialmente en los barrios obreros y a los pisos altos). La puntilla fue la popularización de la lavadora caseraal principio cajas de madera con el interior forrado de zinc que se movían con una manivela, a las que posteriormente se añadió un motor eléctrico.+canalización da auga foi o comezo do fin do oficio de lavandeira en moitas partes do planeta, a pesar do ritmo lento desigual da chegada da auga corrente ás casas (especialmente nos barrios obreiros e aos pisos altos). puntilla foi a popularización da lavadora caseiraao principio caixas de madeira co interior forrado de zinc que se movían cunha  manivela, ás que posteriormente se engadiu un motor eléctrico.
  
-El rodar del siglo XX fuepoco poco, puliendo la imagen de la lavandera, asociando el recuerdo de su imagen arrodillada sobre la tabla los oficios tradicionalessin reparar en la artrosislos sabañones y las enfermedades bronco respiratorias. Nada queda en la imagen romantizada que trasladan las fotografías de aquellas mujeres a las orillas del río –“náyades del Manzanares” las llamó hacia 1860 el viajero **Davillier**– de las experiencias de asociación y lucha que protagonizaron. Y ya va siendo hora de empezar a desenterrarlas.+rodar do século  XX foiaos poucos, puíndo imaxe da lavandeira, asociando o recordo da súa imaxe  arrodillada sobre a táboa aos oficios tradicionaissen reparar na artroseos  sabañones e as enfermidades bronco respiratorias. Nada queda na imaxe  romantizada que trasladan as fotografías daquelas mulleres ás beiras do río –“ náyades do Manzanares” chamounas cara a 1860 o viaxeiro **Davillier**– das experiencias de asociación e loita que protagonizaron. E xa vai sendo hora de empezar a  desenterrarlas.
  
-* Imagen de cabeceraLavadero en el Manzanares (1887) | Pérez Valluerca, Eusebio+★ Imaxe de cabeceiraLavadoiro no Manzanares (1887) | Pérez Valluerca, Eusebio
  
 </WRAP> </WRAP>
-===== Fixérono =====+===== E máis exemplos =====
 ---- ----
 <WRAP center round box 95%> <WRAP center round box 95%>
- 
-[[http://enigualdade.com/2014/11/13/cuando-los-trapos-sucios-no-se-lavaban-en-casa-y-ii/|Cando os trapos sucios non se lavaban en casa (I)]] 
- 
-[[http://enigualdade.com/2014/11/13/cuando-los-trapos-sucios-no-se-lavaban-en-casa-y-ii/|Cando os trapos sucios non se lavaban en casa (y II)]] 
- 
 [[https://ctxt.es/es/20190724/Politica/27372/Josefina-L-Martinez-Dagenham-feminismo-Londres-empleo-huelga-salarios.htm|“Igual salario por igual traballo”, ou cómo as obreiras de Dagenham venceron a Ford]] [[https://ctxt.es/es/20190724/Politica/27372/Josefina-L-Martinez-Dagenham-feminismo-Londres-empleo-huelga-salarios.htm|“Igual salario por igual traballo”, ou cómo as obreiras de Dagenham venceron a Ford]]
  
Línea 228: Línea 222:
  
 [[https://ctxt.es/es/20190821/Politica/27814/Josefina-L-Martinez-huelgas-inquilinas-Argentina-Glasgow-vivienda.htm|Históricas huelgas de inquilinas: “Se non baixan os alugueres, nós non pagamos!”]] [[https://ctxt.es/es/20190821/Politica/27814/Josefina-L-Martinez-huelgas-inquilinas-Argentina-Glasgow-vivienda.htm|Históricas huelgas de inquilinas: “Se non baixan os alugueres, nós non pagamos!”]]
-</WRAP> 
-===== A revolta das pedras ===== 
----- 
  
-<WRAP center round box 95%>+<fs medium>**A revolta das pedras**</fs> 
 [[http://praza.gal/movementos-sociais/15897/revolta-das-pedradas-1918-o-dia-que-a-fame-puido-mais-que-o-medo/|Revolta das Pedradas, 1918: O día que a fame puido máis que o medo]] - Marcos Pérez PenaMarcos Pérez Pena | @marcosperezpena [[http://praza.gal/movementos-sociais/15897/revolta-das-pedradas-1918-o-dia-que-a-fame-puido-mais-que-o-medo/|Revolta das Pedradas, 1918: O día que a fame puido máis que o medo]] - Marcos Pérez PenaMarcos Pérez Pena | @marcosperezpena
  
Línea 238: Línea 230:
 Martes 23, Xaneiro 2018 | Movementos sociais | Olaia Ledo Martes 23, Xaneiro 2018 | Movementos sociais | Olaia Ledo
  
-[[http://www.ferrol360.es/quintanilla-na-revolta-das-mulleres-de-1918/ |Quintanilla na revolta das mulleres de 1918]] - MARCOS ABALDE | ‘Ferrol coas Irmandades da Fala’ Venres 21 abril 2017 |+[[http://www.ferrol360.es/quintanilla-na-revolta-das-mulleres-de-1918/ |Quintanilla na revolta das mulleres de 1918]] - MARCOS ABALDE | ‘Ferrol coas Irmandades da Fala’ (Venres 21 abril 2017)
 </WRAP> </WRAP>
 +
 +
  
 ===== O que tiñan que aguantar ===== ===== O que tiñan que aguantar =====
folgas_das_nosas_avoas.1579120647.txt.gz · Última modificación: 2023/05/12 13:01 (editor externo)