Prohibido usar os tópicos como indicadores

Os tópicos son o retrouso de estratexias antigas ás que os cambios sociais e de mercado réstanlles vixencia. Xavier Marcet

O futuro demanda perfís tecnolóxicos e técnicos que non estamos a saber producir, talvez por iso crece o debate, que non os avances, sobre a escasa presenza de mulleres nestes ámbitos. Pero non confundamos as causas do interese, profesións empregos que algún día foron de elite, convertéronse na base da pirámide: pura man de obra. No fondo parece o eco trasnoitado daquela incorporación masiva (e temporal) das mulleres ás fábricas nos períodos das grandes guerras.

Nos últimos anos multiplicáronse os programas de sensibilización, os estudos e os eventos ad hoc nos que se tenta presentar modelos de mulleres que inspiren ás novas xeracións, pero parece que os datos e as porcentaxes non acompañan ao esforzo. E se cambiamos o punto de vista?

Lina Nilsson, enxeñeira bióloga e directora de innovación no Blum Center for Developing Eco, escribiu un recomendable artigo en 2015 (fai tres anos!) sobre Cómo atraer a mujeres ingenieras que talvez deberían poñerse de cabeceira quen deseña leis e plans de estudo:

Por que hai tan poucas mulleres enxeñeiras? Ofrecéronse moitas razóns: o sexismo no lugar de traballo, a falta de modelos femininos, os estereotipos sobre a incompetencia técnica innata das mulleres e as dificultades para combinar as carreiras tecnolóxicas coa maternidade. As solucións propostas inclúen programas de mentores, grupos de apoio estudantil e esforzos de recrutamento específicos. As iniciativas comezaron en universidades e corporacións, incluído o recente compromiso de diversidade de $ 300 millóns de Intel.

Pero talvez unha solución é moito máis simple, e xa é obvia. Unha experiencia aquí na Universidade de California, Berkeley, onde ensino, suxire que, se o contido do traballo en si faise máis significativo desde o punto de vista social, as mulleres apuntaranse en masa. Isto aplícase non só á enxeñería informática, senón tamén a campos máis tradicionais e igualmente dominados polos homes, como a enxeñería mecánica e química.

Tras comprobar os datos indagou o que ocorría en ducias de universidades (M.I.T., Michigan, Arizona…) e atopáronse con que a porcentaxe de mulleres matriculadas era moi superior ao dos homes cando os programas definíanse con obxectivos de mellora tanxibles para a sociedade e as persoas: eficiencia enerxética, reducir a pobreza e a desigualdade, enxeñería civil e ambiental sobre deseño para comunidades sustentables…

No artigo cita moitos e diferentes programas que mostran que a enxeñería (en todos os ámbitos) e o desenvolvemento sustentable son cousa de mulleres. A súa conclusión resulta obvia:

Que mostra todo isto? Mostra que a clave para aumentar o número de enxeñeiras pode non ser só programas de mentoría ou centros de coidado infantil, aínda que estes son importantes. Pode tratarse de volver enmarcar os obxectivos da investigación de enxeñería e os currículos para que sexan máis relevantes para as necesidades da sociedade. Non se trata só de equidade de xénero: trátase de facer unha mellor enxeñería para todos nós.

Invertir en mujeres... ¿?

¿Qué deberían estar haciendo las empresas, y entidades, para conseguirlo? Establecer indicadores y objetivos de presencia femenina, establecer programas de desarrollo, de mentoring, facilitar las redes de colaboración y contactos profesionales, dar visibilidad a las mujeres con talento, desarrollar sistemas de evaluación y promoción objetivos, y asegurar que el talento femenino no se va perdiendo a medida que avanzamos en los distintos niveles de la organización. Cuidar del lenguaje o bromas que se hacen. Montar programas de mentoring y desayunos de networking por la mañana. Formar sus empleados sobre los estereotipos que nos limitan (a la hora de pedir aumentos de sueldo)… :: ¡Ok! ¡De acuerdo! También asegurarse que hay también mujeres representando la organización en eventos públicos. Permitir el teletrabajo. Escuchar a las mujeres en reuniones de trabajo, pedirles que hablen y expresan su opinión – medir el tiempo de palabra y respetarlo. Comunicar mejor a sus clientes mujeres. Facilitar la vida de sus empleados y empleadas.

¿Cómo afecta un entorno de crisis para debilitar aún más este proceso? ¿Por ejemplo, ha habido algún cambio en los últimos 5-10 años? La crisis es una buena excusa para muchas cosas… Pero apostar por la igualdad no es un gasto, es una inversión, muy muy rentable… En este periodo de 5 años, el avance ha sido de 5,2 puntos porcentuales, y a este ritmo, no alcanzaremos un equilibrio del 40% hasta más allá del año 2050.

Parece que una de las invitadas hablará de cómo reconvertir la vulnerabilidad de a mujer que ha sido víctima de violencia, en fortaleza para impulsar su propio negocio. ¿Cómo ayudan los proyectos sociales? En sí, no se trata de un proyecto social. Quieren poner un mentoring de elite al alcance de mujeres que quieren emprender su negocio y ser su propio jefe después de haber sido humillada en su vida personal. Es una historia de segunda oportunidad y de desafío brutal.

Se un nome mira o seu reloxo ao final dunha reunión, e logo descúlpase dicindo que debe ir buscar aos seus fillos, os seus colegas lo felicitan por ser un bo pai.

Se unha muller fai o mesmo, os seus colegas mírana con reproche por non tomarse en serio o seu traballo.

"Comisión No Permanente para la Igualdad de los Derechos de las Mujeres” - 2005